Η αλτρουιστική προσφορά ίσως αποτελεί διαφήμιση κυριαρχίας ή ανωτερότητας

... food for thought!!!

[...] Ο νορβηγοαμερικανός οικονομολόγος Thorstein Veblen και, κατά διαφορετικό μάλλον τρόπο, ο ισραηλινός ζωολόγος Amotz Zahavi έχουν προσθέσει μια επιπλέον συναρπαστική ιδέα. Η αλτρουιστική προσφορά ίσως αποτελεί διαφήμιση κυριαρχίας ή ανωτερότητας. Οι ανθρωπολόγοι τη γνωρίζουν ως «φαινόμενο πότλατς», ονομασία προερχόμενη από το έθιμο κάποιων φυλών του βορειοδυτικού Ειρηνικού να ανταγωνίζονται μεταξύ τους επιδιδόμενες σε καταστροφικά υπερπολυτελείς εορτές. Σε ακραίες περιπτώσεις, τέτοιοι ανταποδοτικοί «αγώνες διασκέδασης» συνεχίζονται μέχρις ότου η μία πλευρά να περιπέσει σε πλήρη ένδεια, χωρίς ο νικητής να βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση. Η έννοια της «επιδεικτικής κατανάλωσης» του Veblen κάτι σημαίνει για πολλούς παρατηρητές της σύγχρονης σκηνής. Η συνεισφορά τού Zahavi, παραγνωρισμένη από τους βιολόγους επί πολλά χρόνια μέχρις ότου επιβεβαιώθηκε με τη βοήθεια λαμπρών μαθηματικών μοντέλων από τον θεωρητικό Alan Grafen, συνίσταται στην εισαγωγή μιας εξελικτικής εκδοχής της ιδέας τού πότλατς. Ο Zahavi μελετά αραβικές τσίχλες, μικρά φαιόχρωμα πτηνά τα οποία ζουν σε κοινωνικές ομάδες και φροντίζουν τα νεογνά τους συνεργατικά. Όπως πολλά μικρά πτηνά, οι τσίχλες κρώζουν προειδοποιητικά και επίσης προσφέρουν τροφή η μία στην άλλη. Μια συνήθης δαρβινική μελέτη τέτοιων αλτρουιστικών ενεργειών θα αναζητούσε, καταρχάς, σχέσεις ανταπόδοσης και συγγένειας μεταξύ των πτηνών. Όταν μια τσίχλα τρέφει σύντροφό της, το κάνει επειδή αναμένει να τραφεί η ίδια αργότερα; Ή μήπως ο αποδέκτης της εύνοιάς της είναι στενός γενετικός συγγενής; Η ερμηνεία τού Zahavi ξαφνιάζει: Οι κυρίαρχες τσίχλες επιβεβαιώνουν την κυριαρχία τους τρέφοντας τις κυριαρχούμενες. Για να χρησιμοποιήσουμε τη μεταφορική γλώσσα στην οποία αρέσκεται ο Zahavi, το κυρίαρχο πτηνό μοιάζει να λέει: «Κοίτα πόσο ανώτερος σου είμαι· έχω τη δυνατότητα να σε τρέφω». Ή «Κοίτα πόσο ανώτερος είμαι· τολμώ να εκθέσω τον εαυτό μου στα γεράκια, καθισμένος σε ένα ψηλό κλαδί, στο ρόλο του φρουρού που θα προειδοποιήσει το υπόλοιπο σμήνος το οποίο τρέφεται στο έδαφος». Οι παρατηρήσεις τού Zahavi και των συνεργατών του στηρίζουν μάλιστα την άποψη ότι οι τσίχλες ανταγωνίζονται έντονα για τον επικίνδυνο ρόλο του φρουρού. Και όταν μια υποδεέστερη τσίχλα επιχειρήσει να προσφέρει τροφή σε κάποια κυρίαρχη, η φαινομενική γενναιοδωρία αποκρούεται βίαια. Η ουσία της ιδέας τού Zahavi είναι ότι η διαφήμιση ανωτερότητας επικυρώνεται από το κόστος της. Μόνο ένα γνησίως ανώτερο άτομο έχει τη δυνατότητα να διαφημίζει το γεγονός με ένα δαπανηρό δώρο. Τα άτομα αγοράζουν την επιτυχία, ως προς την προσέλκυση ερωτικών συντρόφων για παράδειγμα, μέσω δαπανηρών επιδείξεων ανωτερότητας, συμπεριλαμβανομένης της επιδεικτικής γενναιοδωρίας και της ανιδιοτελούς ανάληψης κινδύνων.[...]

https://antikleidi.com/2015/03/04/dawkins-kaloi/

 

Ενδιαφέρον