Olivier Smolders

Πώς θα σας φαινόταν μία φαντασίωση σαδικής θεματολογίας, ενοφθαλμισμένη σε ένα καφκικό περιβάλλον, δανειζόμενη πού και πού μπεκετιανά σχήματα; Τώρα προσθέστε μερικά χρώματα από το πινέλο ενός Max Ernst ή ενός René Magritte. Δώστε κίνηση στις αναδυόμενες εικόνες βάζοντας στην καρέκλα του σκηνοθέτη έναν David Lynch, έναν Alain Resnais, έναν Luis Buñuel ή ακόμα κι έναν Kinugasa. Καλώς ορίσατε στο σύμπαν του Olivier Smolders.

Η υποβλητική δύναμη του γυμνού, γυναικείου σώματος. Οι υπνωτιστικές, μηχανικές κινήσεις των εξωσκελετών των εντόμων. Σωματικές και νοητικές δυσπλασίες, το ερωτικό παιχνίδι που καταλήγει στον βίαιο θάνατο, η σεξουαλική αύρα που εκπέμπει ένα ακρωτηριασμένο σώμα. Η μνήμη ως θεατρικότητα, η πράξη της κινηματογράφησης ως μνήμη. Ο κινηματογραφικός φακός ως συσκευή απογύμνωσης, προσφέροντας στο βλέμμα τη δυνατότητα να αποκαθαρθεί από τα αλλεπάλληλα πέπλα που έχουν επικαθίσει πάνω του. Ξεκινώντας ένα παιχνίδι αντικατοπτρισμών, τη στιγμή που το γυμνό δέρμα συναντάει το γυαλί του φακού, για να καταλήξει σε μία σχεδόν αποερωτικοποίηση του σώματος ή σε μια ερωτικοποίηση του ίδιου του φακού – βλέμματος, που έχει μετατραπεί πλέον σε φαλλό. Αυτά είναι μερικά από τα θέματα στα οποία επανέρχεται με συστηματική εμμονή τα τελευταία 25 χρόνια η σκηνοθετική ματιά του Βέλγου Smolders.

Μέχρι το 2005, το έργο του αποτελείτο αποκλειστικά από ταινίες μικρού μήκους. Επιλέγοντας συνήθως τα χρώματα του άσπρου και του μαύρου, το στοιχείο του λόγου συχνότατα καταλαμβάνει κεντρική θέση, σε τέτοιο σημείο ώστε ορισμένες φορές να δίνουν την εντύπωση ότι πρόκειται κατά βάση για κείμενα ντυμένα με εικόνες. Αποσπάσματα από τους διαλόγους μεταξύ Dolmancé και Saint-Ange (La philosophie dans le boudoir) ή από τα γραπτά της Αγίας Τερέζας (Ravissements) πάνω σε ένα υπόβαθρο από ασπρόμαυρες στατικές εικόνες προσώπων, γυναικείων κατά κύριο λόγο. Οι σκέψεις ενός ερασιτέχνη σκηνοθέτη καθώς "αποπλανεί" γυναίκες διαφόρων ηλικιών για να ξεγυμνωθούν μπροστά στο φακό του (L'amateur). Απαγγελία ποίησης να συνοδεύει ένα ερωτικό ραντεβού που καταλήγει στο φόνο και στον ακρωτηριασμό της γυναίκας και στην αυτοκτονία του άνδρα (Adoration). Άλλες φορές ο λόγος απουσιάζει παντελώς, εκεί που καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει καμμία θέση για αυτόν. Εικόνες παιδιών με νοητική υστέρηση (Seuls). Σε κάθε περίπτωση, ο κινηματογραφικός κόσμος του Smolers πέφτει πάνω στο μάτι σαν ένας σωρός από καλειδοσκοπικά θραύσματα και είναι στην ευχέρεια του θεατή να τα συγκολλήσει σε ένα πάντα ατελώς νοηματοδοτημένο όλο.

Με την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους (Nuit noire, Μαύρη νύχτα), επιτυγχάνει ένα επίπεδο σκηνοθετικής ωριμότητας που θα ήταν δύσκολο να προβλέψει κανείς με βάση την προηγούμενη δουλειά του. Με μία εικονοποιία ασυνήθιστης ποιητικής δύναμης (θυμίζοντας σε αυτό το σημείο ένα Stalker, χωρίς βέβαια την πυκνότητα και ρευστότητα των ταρκοφσκικών πλάνων), εγκαταλείπει το όχημα του λόγου (και καλά κάνει) υπέρ ενός εικαστικού ταξιδιού σε έσω-τόπους που δεν τους βλέπει συχνά το φως του ήλιου. Πολλά τα θέματα που πραγματεύεται και θα χρειαζόμουν αρκετό χώρο για να τα αναλύσω. Εν συντομία, μερικές αναφορές. Ένας κατά τα φαινόμενα καθώς πρέπει υπάλλήλος - επιστήμονας σε μουσείο φυσικής ιστορίας προσπαθεί να ισορροπήσει την εύτακτη εσωτερική του απονέκρωση καταφεύγοντας σε μια ενοχική και εμμονική επανακύκλιση μέσα στο μυαλό του του (πραγματικού ή ίσως και φανταστικού) πρόωρου θανάτου της αδελφής του. Μέσα από κάποιες αιμομικτικές συνδηλώσεις, ο βίαιος αυτός θάνατος βιώνεται ως μια κατασπάραξη του θηληκού έτερου από την κτηνώδη πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Αλλά δουλειά ενός υπαλλήλου σε ένα τέτοιο μουσείο είναι να κατηγοριοποιεί τη φύση, διατηρώντας τη σε μια βαλσαμωμένη και θερμοκηπιακή κατάσταση. Ωστόσο, αυτή είναι μια άμυνα που δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ. Η αρχέγονη φυσική ορμή κάποια στιγμή θα βρει τη δύναμη να σπάσει τα ξόρκια για να οδηγήσει τελικά, μέσω της γυναικείας σεξουαλικότητας, στην Μεταμόρφωση.