Photographers

Sebastiao Salgado's Migrations


 

 

 

 

 

Πολεμικοί ανταποκριτές.
Ίσως οι τρεις πιο εμβληματικές φωτογραφίες του ταραγμένου 20ου αιώνα. Σήμερα η αυθεντικότητά τους αμφισβητείται. Ακόμα όμως κι αν ήταν «στημένες»δεν παύουν ν’ αποτελούν ιστορικά ντοκουμέντα μιας ολόκληρης εποχής. Γιατί «Η τέχνη είναι ένα ψέμα που μας βοηθά να καταλάβουμε την αλήθεια».



The Falling Soldier is a famous photograph taken by Robert Capa, understood to have been taken on September 5, 1936 and long thought to depict the death of a Republican, specifically an Iberian Federation of Libertarian Youth (FIJL) soldier during the Spanish Civil War, who was later identified as the anarchist Federico Borrell García.

 



Raising the Flag on Iwo Jima is an historic photograph taken on February 23, 1945, by Joe Rosenthal. It depicts five United States Marines and a U.S. Navy corpsman raising the flag of the United States atop Mount Suribachi during the Battle of Iwo Jima in World War II.


 




Raising a flag over the Reichstag is a historic photograph taken on May 2, 1945, by Yevgeny Khaldei. It depicts a number of Soviet Troops raising the flag of the Soviet Union atop the German Reichstag building during the Battle of Berlin in World War II.


 

 

Απάντηση: Re: Photographers

"Πολυπαιγμένες" ναι! Εμβληματικές? Τσου!
Δεν αμφισβητείται! Είναι καραστημένες του κερατά!!!
Και ως στημένες αποτελούν σπουδή στην προπαγάνδα, είναι ντοκουμέντα προπαγάνδας!
Η προπαγάνδα αποτελεί μέρος της ιστορίας, διαμορφώνει ιστορικά γεγονότα, επ' ουδενί όμως δεν είναι ιστορία.
Όσο για το «Η τέχνη είναι ένα ψέμα που μας βοηθά να καταλάβουμε την αλήθεια», ειπώθηκε σταδιακά από δυο μεγάλους...
Η τέχνη είναι ένα ψέμα ειπώθηκε από τον Πικάσο, καλά ειπωμένο γι΄αυτό πού ηθελε να εκφράσει την δεδομένη στιγμή και με αυτά που είχε αυτός στο μυαλό του.
Συμπληρώθηκε από τον Όρσον Γουέλς που είπε "Η τέχνη είναι ένα ψέμα... που μας βοηθά να καταλάβουμε την αλήθεια" έχοντας κατά νου τους μηχανισμούς και τα μέσα μεγάλης επικοινωνίας (το "μαζικής" είναι λάθος που επικράτησε από λάθος μετάφραση ηλιθίων ξενοσπουδαγμένων που ήξεραν μέτρια ελληνικά) που τότε διερευνούνταν το βεληνεκές τους. Να υπενθυμίσω πως ο Όρσον Ουέλς ήταν ο δημιουργός/παραγωγός της ραδιοφωνικής εκπομπής "Ο πόλεμος των κόσμων" που έβγαλε την μισή Ν. Υόρκη έξω πανικόβλητη από μια υποθετική εισβολή εξωγήινων που γαμούσαν κι έδερναν...
Ως λεχθέν, αν είχε ειπωθεί ποτέ αυτούσιο, θα μπορούσε να είχε εκστομιστεί με την ίδια άνεση τόσο από τον Μακιαβέλι, όσο και από τον Ζντάνωφ, οσο και από άλλους διάσημους απολογητές και ενεργούμενα καθεστώτων.
Και για να εξηγούμαι: Ως αυτούσιο αποτελεί παπαριά απείρου μεγέθους, που ακόμα και οι ως άνω απολογητές θα το έλεγαν μόνο μεθυσμένοι... απολογητές και ενεργούμενα ήταν οι άνθρωποι, όχι μαλάκες, κάθε άλλο!

 

Re: Απάντηση: Re: Photographers

Έχεις δίκιο σε μεγάλο βαθμό αγαπητέ μου. Δεν ακριβολόγησα κι επανορθώνω. Η δεύτερη φωτογραφία είναι ξεκάθαρα κι αποδεδειγμένα στημένη, έχει γυριστεί μάλιστα και μια εξαιρετική ταινία από τον Κλιντ Ίστγουντ για την πραγματική της ιστορία με τον τίτλο «Οι Σημαίες των Προγόνων μας». Η Τρίτη, είναι επιπλέον και σαφώς ρετουσαρισμένη. Βλέπετε ο Σοβιετικός στρατιώτης φορούσε δύο ρολόγια, προφανώς λόγω πλιάτσικου κι η ενοχλητική αυτή λεπτομέρεια έπρεπε ν’ απαλειφθεί. Άρα μόνο για τη πρώτη απομένουν ακόμη αμφιβολίες.

Ας δεχτούμε πως είναι στημένες. Και λοιπόν; Παύουν να έχουν καλλιτεχνική κι ιστορική αξία; Παύουν μήπως ν’ αποτυπώνουν αληθινά ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν εν απουσία του φακού; Μήπως οι επινοημένοι πίνακες εκτελέσεων του Γκόγια δεν είναι ντοκουμέντα της εποχής του όταν απεικονίζουν την βιαιότητα της Ναπολεόντειας καταστολής;

Σ’ αυτή τη σύμφυση ιστορίας κι ανθρώπινου δράματος, μυθοπλασίας και ντοκουμέντου, προπαγάνδας και καλλιτεχνίας εντοπίζω την εμβληματική δύναμη που τις κατέστησε σύμβολα. Στο κάτω-κάτω της γραφής στημένες φωτογραφίες στον αιώνα μας τραβήχτηκαν εκατομμύρια. Γιατί ειδικά αυτές οι τρεις είχαν τέτοια απήχηση;

 

Απάντηση: Photographers

Η φωτο του R.C, αν θυμάμαι καλά έγινε κατά παραγγελία κάποιου Βρετανού για να συνοδεύσει το κείμενό του για κάποια εφημερίδα.
Άρα ειναι και οι 3 στημένες.
Ιστορική αξία έχουν!
Αξία για τους επαγγελματίες της προπαγάνδας, της επικοινωνίας, της διαφήμισης και της διαχείρισης και της επικοινωνίας γενικότερα έχουν!
Ιστορικά γεγονότα ως στιγμές αποτυπώνουν (αυτό δεν είναι ένα κομμάτι της φωτογραφίας ως τέχνης και επιστήμης άλλωστε?).
Αλλά είναι παραγγελιές! Αναμφίβολης αξίας μεν, κατασκευασμένες εικόνες δε!
Χρησιμοποιήθηκε η αμεσότητα του μέσου (φωτογραφική μηχανή) για να παράγει "αληθή" συναισθήματα, αντιδράσεις κλπ προς επίτευξη ενός σκοπού. Δεν μπαίνω στη λογική "si non e vero, e ben trovato", να με σχωρνάς, ούτε στη λογική αν δεν υπήρχε θα έπρεπε να είχε εφευρεθεί/γίνει/παραχθεί.
Φυσικά και όλες οι τέχνες και μεγάλοι δάσκαλοι έχουν παίξει σε αυτό το παιχνίδι και για να είμαστε ειλικρινείς πολλούς από αυτούς δεν θα τους ξέραμε πιθανόν αν δεν έπαιζαν το παιχνίδι, που συντεταγμένα στην μορφή που το ξέρουμε και σήμερα ξεκίνησε από τον ίδιο τον Μ. Αλέξανδρο και το "επικοινωνιακό του επιτελείο" που το εξετέλεσε άψογα, συνοψίζοντας και κωδικοποιώντας προηγούμενες προσπάθειες που είχαν πιο στατικό χαρακτήρα.
Απλά οι άλλες τέχνες είχαν συνυφασμένη στο πετσί τους την προσέγγιση του δημιουργού τους, την ατέλεια, την ματιά, που επέτρεπαν την δυναμική ερμηνεία τους από τους θεατές, δεν πρότασσαν κάποιο ατράνταχτο άλλοθι πραγματικού γεγονότος λόγω του ίδιου του μέσου. σύλληψης/αποτύπωσης της στιγμής.
Όσο για το εμβληματικές, δεν θα σου πω πως έχεις εντελώς άδικο, αφού μορφικά έγιναν έτσι αντιληπτές.
Δεν διαφωνούμε επί της ουσίας, διαφωνώ απλα σε ό,τι δεν είναι αυθεντικό και χρειάζεται να γίνεται ακόμα, τουλάχιστον όσον η συντριπτική πλειοψηφία τις αποδέχεται ως ντοκουμέντα.
Και να πω κι αυτό σαν υστερόγραφο. Τα τελευταία 30 περίπου χρόνια σε σοβαρές υποθέσεις σε σοβαρά δικαστήρια η φωτογραφία δεν εννοείται σαν ακλόνητο στοιχείο. Υπόκειται σε έλεγχο αυθεντικότητας.

 

Philippe Halsman
1906 Riga, Latvia
1979 New York
​

Ο Philippe Halsman, είναι ένας από τους πιο αυθεντικούς και εφευρετικούς φωτογράφους πορτραίτων του αιώνα. Πριν ξεκινήσει την φωτογραφία, ο Halsman σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στην Dresden. Το 1928, όταν πήγε στο Παρίσι καθιερώθηκε σαν ανεξάρτητος φωτογράφος μόδας και πορτραίτων. Το 1940 μετανάστευσε στην Αμερική, όπου ανέλαβε πολλές δουλείες για το περιοδικό Life. Το 1959 έκδωσε την επιτυχημένη σειρά φωτογραφιών με τίτλο Jump Pictures, όπου είχαν φωτογραφηθεί εξέχουσες προσωπικότητες κάνοντας άλματα μπροστά από τον φωτογραφικό του φακό. Αυτή η σειρά φωτογραφιών χαρακτηρίζετε από το χιούμορ μαζί με έναν σουρεαλιστικό τόνο, όπου οφείλετε κατά έναν μεγάλο βαθμό στον φίλο του Salvador Dali. Ο Halsman δούλεψε μαζί με τον Dali σε πολλά projects παραπάνω από 30 χρόνια, εκφράζοντας τις ιδέες του ζωγράφου μέσα από την φωτογραφία.

Philippe Halsman
Dali Atomicus, 1948

Gelatin silver print
26,6 x 33,3 cm
ML / F 1977 / 300

Grunder Collection
 

----------------------------------------------------------------------------

Philippe Halsman
Dali’s Skull Of Nudes
Around 1950

Gelatin silver print
10,8 x 8,8 cm
ML / F 1993 / 268

Grunder Collection
 

-------------------------------------------------------------------------------

Philippe Halsman
One-Eyed Dali, 1954

Gelatin silver print
10 x 7,9 cm
ML / F 1993 / 269

Grunder Donation

 


υ.γ. κάτι εύλογο, δεν υπήρχε photoshop τότε... ότι γινόταν, γινόταν με πάρα πολλύ κόπο, μεράκι και τέχνη και φυσικά ταλέντο!

 

Απάντηση: Photographers

 

World War II: During the German occupation of The Netherlands people used cars without gasoline/fuel because of shortages. In this picture a Ford V8 is drawn by a horse. The spot that would usually hold the engine is now being used as the driver’s seat.
Holland, The Hague, May 14th 1941

 

Josef Koudelka - France, 1980 - from Koudelka

 

 


"The Falling Man" refers to a photograph taken by Associated Press photographer Richard Drew, depicting a man falling from the North Tower of the World Trade Center at 9:41:15 a.m. during the September 11 attacks in New York City. The subject of the image — whose identity remains uncertain, although attempts have been made to identify him — was one of the people trapped on the upper floors of the skyscraper who apparently chose to jump rather than die from the fire and smoke. As many as 200 people jumped to their deaths that day; there was no time to recover or identify those who were forced to jump prior to the collapse of the towers.

This photograph at right is somewhat deceptive, as it gives the impression that the man is falling straight down. However, this is just one of a dozen photographs of his fall, and in other photographs it is evident that he is tumbling through the air...

Regarding the social and cultural significance of 'The Falling Man', theologian Mark D. Thompson of Moore Theological College says that "perhaps the most powerful image of despair at the beginning of the twenty-first century is not found in art, or literature, or even popular music. It is found in a single photograph.

Wikipedia

Ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα για το γεγονός που σημάδεψε την Αμερική και συντάραξε ολόκληρη την υφήλιο στις αρχές του 21ου αιώνα, Ο «Ανθρωπος σε πτώση» δανείζεται τον τίτλο του από τη διασημότερη ίσως φωτογραφία της τελευταίας δεκαετίας, που «συλλαμβάνει» έναν από τους εργαζόμενους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου να βουτάει στο κενό, όπως δεκάδες άλλοι που μέσα στον πανικό τους πηδούσαν από τους φλεγόμενους πύργους.

Στο μυθιστόρημά σας «Ανθρωπος σε πτώση» (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Εστία»), με θέμα την 11η Σεπτεμβρίου, είναι σαν η ίδια η Αμερική να βρίσκεται σε πτώση.

«Είναι μια αναπόφευκτη πτώση. Η Αμερική για εμένα είναι ένας άνθρωπος που πέφτει και όσο δεν προσκρούει στο έδαφος, νομίζει πως ακόμη πετάει. Δεν με ανησυχεί αυτό, οι αυτοκρατορίες τελικά πάντα καταρρέουν».

Ντον ΝτεΛίλο

 

Απάντηση: Photographers

 
Χιροσίμα, 6 Αυγούστου 1945 ώρα 08:15 τοπική ώρα.

Ο κόσμος δε θα είναι ξανά ποτέ ο ίδιος.

 

 


Το ΔΝΤ ξεκίνησε το ξεπουπούλιασμα της Ιρλανδίας | Οικονομία | Ελευθεροτυπία



Οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ προσέρχονται στις διαπραγματεύσεις με την Ιρλανδική κυβέρνηση για την εκπόνηση σχεδίου λιτότητας με φόντο δύο εξαθλιωμένους ζητιάνους. Άνευ σχολίων.

 

 


Σούζι Λίνφιλντ

Μην αποστρέφετε το βλέμμα σας από τον ανθρώπινο πόνο

Εχει γίνει σχεδόν της μόδας να καταγγέλλουμε ως πορνογραφικές τις φωτογραφίες που απεικονίζουν στιγμιότυπα και θύματα πολιτικής βίας, σώματα ακρωτηριασμένα, δολοφονημένα, που έχουν στερηθεί την αξιοπρέπειά τους. Αντίθετα, η Αμερικανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας πιστεύει ότι δεν είναι ένδειξη ηθικής ανωτερότητας ή σεβασμού προς τα θύματα. Θεωρεί ότι οι φωτογραφίες αυτές μας προκαλούν ν' αποκτήσουμε περισσότερη γνώση για το υπόβαθρό τους
Δεν θα μάθουμε ποτέ το όνομα του κοριτσιού στη φωτογραφία που έγινε εξώφυλλο στο βιβλίο της Λίνφιλντ. Ξέρουμε μόνο ότι ήταν έγκλειστη στις φυλακές των Χμερ Ρουζ στην Καμπότζη και ότι αυτή η φωτογραφία τραβήχτηκε λίγο πριν την εκτελέσουν στο κέντρο βασανιστηρίων της Τουόλ Σλενγκ.

Για τη Λίνφιλντ, η οποία διδάσκει Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, είναι αδιανόητο πώς μπορεί κανείς να κοιτάξει κι έπειτα να ξεχάσει την εικόνα αυτού του παιδιού. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτή η φωτογραφία δεν μας δίνει καμία πληροφορία - δεν είναι έτσι, κατά τη Λίνφιλντ. Μας δίνει όσες πληροφορίες χρειαζόμαστε για να αναζητήσουμε το πλαίσιό της, να ερευνήσουμε τις συνθήκες που τη δημιούργησαν και το μαζικό έγκλημα για το οποίο μιλάει.

Σε μια εποχή όπου κατακλυζόμαστε από φωτογραφίες και ντοκουμέντα, επιμένει η Λίνφιλντ στο νέο της βιβλίο «Cruel Radiance. Photography and Political Violence», είναι απολύτως αναγκαίο να τα αξιοποιούμε και να καλλιεργήσουμε την ικανότητά μας να κοιτάζουμε.

- Ποιες ήταν οι πρώτες φωτογραφίες από βιαιοπραγίες που τράβηξαν το ενδιαφέρον σας;

«Οι φωτογραφίες του Ολοκαυτώματος ήταν οι πρώτες φωτογραφίες τέτοιου είδους που είδα στη ζωή μου, όταν ήμουν παιδί, σε ένα βιβλίο που οι γονείς μου είχαν κρυμμένο. Είχε εκδοθεί το 1943 και ο τίτλος του ήταν "Το Μαύρο Βιβλίο των Εβραίων της Πολωνίας". Προφανώς δεν περιείχε φωτογραφίες από τα στρατόπεδα, είχε όμως συγκλονιστικές φωτογραφίες από όσα συνέβαιναν στα γκέτο. Είχα σοκαριστεί με αυτά που έβλεπα, αισθανόμουν ντροπή - χωρίς φυσικά να μπορώ να εξηγήσω το συναίσθημα σε αυτή την ηλικία. Οι φωτογραφίες από το Ολοκαύτωμα αποτελούν μια πολύ ειδική περίπτωση, καθώς οι περισσότερες έχουν τραβηχτεί από τους στρατιώτες και αξιωματικούς των ναζί. Υπάρχει μια μερίδα της κριτικής που λέει ότι δεν πρέπει να τις βλέπουμε, γιατί τραβήχτηκαν με σκοπό να ταπεινώσουν τα πρόσωπα που απεικονίζονται. Εγώ διαφωνώ. Θεωρώ ότι πρέπει να τις κοιτάζουμε. Πρώτα απ' όλα, αυτές τις φωτογραφίες έχουμε κυρίως από το Ολοκαύτωμα, όχι άλλες, οπότε οι επιλογές μας είναι πολύ περιορισμένες. Επειτα, οι φωτογραφίες αποκαλύπτουν πολύ περισσότερα πράγματα από όσα είχαν στον νου τους εκείνοι που τις τράβηξαν. Μια φωτογραφία τραβηγμένη από έναν ναζί είναι πολύ πιο αποκαλυπτική όσον αφορά τη βαναυσότητα του θύτη και τον πόνο του θύματος».

- Ορισμένοι κριτικοί, φωτογράφοι και σκηνοθέτες -με πιο γνωστό ανάμεσά τους τον Κλοντ Λανζμάν, τον δημιουργό του εννιάωρου «Σοά»- θα αντέτειναν ότι οι θεατές φωτογραφιών τέτοιου τύπου είναι πιο πιθανό να αντιδράσουν αρνητικά απέναντι στα εικονιζόμενα θύματα, να αισθανθούν ακόμη και περιφρόνηση ή να σαγηνευτούν από τη βαναυσότητα.

«Η "Σοά" είναι βεβαίως ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο. Νομίζω όμως ότι ο Λανζμάν πήρε αυτό που έκανε ο ίδιος στη "Σοά" -όπου δεν χρησιμοποίησε φωτογραφίες θυμάτων- και το γενίκευσε, καταλήγοντας να αισθάνεται σχεδόν μίσος για τη χρήση του φωτογραφικού ντοκουμέντου. Στο βιβλίο μιλάω για μια έκθεση που πραγματοποιήθηκε πριν από αρκετά χρόνια στο Παρίσι, με τίτλο "Memoirs de camps", με φωτογραφίες οι περισσότερες από τις οποίες είχαν τραβηχτεί από ναζί. Ανάμεσά τους υπήρχε και μια σειρά τραβηγμένες κρυφά, με μια κάμερα την οποία προφανώς κάποιοι είχαν περάσει λαθραία στο στρατόπεδο για να τη χρησμοποιήσουν οι φυλακισμένοι, οι οποίοι στη συνέχεια έβγαλαν πάλι λαθραία έξω το φιλμ, κρυμμένο μέσα σε ένα σωληνάριο οδοντόκρεμας. Πρόκειται για φωτογραφίες αληθινά φοβερές, που δείχνουν μια ομάδα από γυναίκες, γυμνές, να τρέχουν προς τα κρεματόρια. Και υπάρχουν επίσης δύο φωτογραφίες που δείχνουν κρατουμένους να καίνε τα πτώματα άλλων κρατουμένων. Εκείνες οι φωτογραφίες είχαν τραβηχτεί το 1944, προς το τέλος του πολέμου. Η έκθεσή τους στο Παρίσι είχε προκαλέσει σάλο και πολλοί είχαν διαφωνήσει με την παρουσίασή τους, λέγοντας ότι με αυτόν τον τρόπο τα θύματα θυματοποιούνται εκ νέου. Για μένα αυτή η άποψη είναι ιδιαίτερα προβληματική, καθώς υπονοεί ότι καμία φωτογραφία, ούτε αυτή που τα ίδια τα θύματα επέλεξαν να δημοσιοποιήσουν, δεν πρέπει να δίνεται σε κοινή θέα. Είναι παράλογο. Και μόνο το γεγονός ότι εκείνες οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν, αποδεικνύει την εμπιστοσύνη εκείνων των μελλοθάνατων στην ανθρωπιά, δείχνει ότι ακόμη και στις πιο φρικτές συνθήκες βρήκαν το τεράστιο κουράγιο να περάσουν λαθραία μια κάμερα και να απαθανατίσουν το έγκλημα που βρισκόταν σε εξέλιξη για να το δείξουν σε όλο τον κόσμο. Αρνούμενοι εμείς να κοιτάξουμε αυτές τις φωτογραφίες, τους προδίδουμε».

- Η Σούζαν Σόνταγκ είχε αμφισβητήσει την πολιτική και ηθική αξία του φωτογραφικού ντοκουμέντου, με το σκεπτικό ότι καμία φωτογραφία δεν μπορεί να εξηγήσει το περιεχόμενό της παρέχοντας ένα πλαίσιο για τη σκηνή που απεικονίζει. Διαφωνείτε;

«Το "Περί Φωτογραφίας", όπου η Σόνταγκ αναπτύσσει αυτό το σκεπτικό, είναι βεβαίως ιδιαίτερα διεισδυτικό και σημαντικό έργο. Και έχει δίκιο όταν μιλάει για έλλειψη πλαισίου -παρατήρηση που είχε παλαιότερα κάνει η Σχολή της Φρανκφούρτης, είχαν γράψει σχετικά ο Βάλτερ Μπένγιαμιν και ο Μπρεχτ. Εγώ θεωρώ ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε τις φωτογραφίες αυτής της κατηγορίας ως σημεία εκκίνησης, προκειμένου να αναζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τις καταστροφές και τον πόνο που μας δείχνουν. Μερικές φωτογραφίες μπορεί να είναι αδιάκριτες, ηδονοβλεπτικές, μπορεί ακόμη και να εκμεταλλεύονται το θέμα τους, όπως διαμαρτύρεται η Σόνταγκ, αλλά αν περιμένουμε την ηθικώς άμεμπτη φωτογραφία, αν αποφασίσουμε ότι θα κοιτάζουμε μόνο τις τέλειες, σωστές φωτογραφίες, τότε δεν θα μάθουμε και πολλά. Μάλλον, δεν θα μάθουμε τίποτε. Επειτα, δεν μπορώ να φανταστώ ποιος θα ήταν ο σωστός τρόπος να φωτογραφίσει κάποιος ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης ή τους ακρωτηριασμένους ανθρώπους στη Σιέρα Λεόνε. Δεν υπάρχει ένας σωστός, τέλειος τρόπος να μιλήσεις για πράγματα τόσο εφιαλτικά. Αυτό που υποστηρίζω, λοιπόν, είναι μια λιγότερο ηθικολογική και αφ' υψηλού προσέγιση αυτού του ειίδους των φωτογραφιών. Αντί να ανησυχούμε για τις δικές μας ηδονοβλεπτικές συμπεριφορές, ας συγκεντρωθούμε στα δράματα που παρουσιάζουν αυτές οι φωτογραφίες».

- Μήπως, όμως, έχουμε πάθει ένα είδος ανοσίας στις εικόνες βίας;

«Ζούμε σε έναν κόσμο πλημμυρισμένο από εικόνες, πράγματι. Αλλά δεν ξέρω αν έχουμε ή όχι πάθει ανοσία γιατί δεν έχω με τι να συγκρίνω την κατάστασή μας. Θέλω να πω ότι τον 19ο αιώνα υπήρχαν πολύ λιγότερες εικόνες και τον 18ο δεν υπήρχαν καθόλου, αλλά δεν είμαι καθόλου σίγουρη ότι οι άνθρωποι τότε ήταν πιο ευαίσθητοι στον πόνο του άλλου από ό,τι είμαστε εμείς σήμερα. Θα έλεγα ότι μάλλον το αντίθετο ισχύει. Η δυσκολία, όμως, έχει να κάνει με το ότι είναι ιδιαίτερα περίπλοκο το πολιτικό περιεχόμενο μιας φωτογραφίας. Για παράδειγμα, όταν οι άνθρωποι κοιτούσαν τις φωτογραφίες του Κάπα από τον ισπανικό εμφύλιο, είχαν ένα πολιτικό πλαίσιο να τις τοποθετήσουν, ήξεραν ποια πλευρά υποστηρίζουν. Η εποχή μας είναι διαφορετική. Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες από τον πόλεμο του Κονγκό, είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατανοήσεις το πλαίσιο. Το ίδιο και στη Σομαλία. Είναι μεγαλύτερη η απαίτηση από εμάς να προσπαθήσουμε να μάθουμε και να κατανοήσουμε τι συμβαίνει».

- Οι σύγχρονοι φωτογράφοι -όπως ο Τζέιμς Νάχτγουεϊ, τον οποίο συγκαταλέγετε ανάμεσα στους καλύτερους- καταγράφουν με λεπτομέρεια τον ανθρώπινο πόνο, απαθανατίζουν τις ωμότητες με έναν τρόπο που ο Ρόμπερτ Κάπα δεν έκανε ποτέ. Ο Κάπα είχε, άλλωστε, αρνηθεί να τραβήξει φωτογραφίες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

«Ο Κάπα ήταν παιδί μιας άλλης ιστορικής στιγμής. Ενδιαφερόταν κυρίως για τη θετική πλευρά της πολιτικής στράτευσης. Θυμηθείτε τις υπέροχες φωτογραφίες του από τις διαδηλώσεις προπολεμικά στο Παρίσι, για παράδειγμα. Το ίδιο και στην Ισπανία - φυσικά φωτογράφισε τις βόμβες, αλλά εκείνο που ήθελε να δείξει ήταν οι αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες, τα κέντρα διδασκαλίας κ.λπ. Η γνώμη μου είναι ότι αρνήθηκε να μπει στα στρατόπεδα γιατί εκπροσωπούσαν όχι απλώς το τέλος της πολιτικής, αλλά το τέλος της ανθρωπιάς, ήταν μια φοβερή διάψευση. Νομίζω ότι αυτό ήταν κάτι που ο Κάπα δεν ήθελε να καταγράψει με τη μηχανή του».

- Εχετε παρατηρήσει ότι ενώ οι πιο συγκλονιστικές φωτογραφίες από την 11/9 είναι εκείνες στις οποίες οι άνθρωποι ρίχνονται στο κενό από τους Δίδυμους Πύργους, έχουν ελάχιστες φορές δημοσιευτεί στις ΗΠΑ. Γιατί;

«Οι περισσότερες φωτογραφίες που έχουμε από την 11/9 είναι από περαστικούς, πυροσβέστες, συντρίμμια και τα αεροπλάνα. Δεν έχουμε φωτογραφίες νεκρών, γιατί οι περισσότεροι κάηκαν μέσα στα κτίρια. Υπάρχουν μόνο οι φωτογραφίες των ανθρώπων που πηδάνε από τους πύργους, που είναι οι πιο σοκαριστικές. Οι New York Times τις δημοσίευσαν στις 12 Σεπτεμβρίου, αλλά στις εσωτερικές σελίδες. Οταν τις είδα, τότε μόνο άρχισα να συνειδητοποιώ ότι το θέμα δεν ήταν τα δύο φλεγόμενα κτίρια, αλλά οι άνθρωποι. Και προσπάθησα να φανταστώ εκείνη τη φοβερή στιγμή, τον τρόμο της συνειδητοποίησης πως είτε θα καείς ζωντανός είτε θα ορμήξεις προς τον θάνατο πέφτοντας από το παράθυρο. Αυτές οι φωτογραφίες θεωρούνται προσβλητικές προς τα θύματα, πράγμα που δεν κατανοώ. Κατά τη γνώμη μου, ο λόγος που αυτές οι φωτογραφίες είναι σχεδόν απαγορευμένες, οφείλεται στο ότι υπενθυμίζουν πόσο τρωτοί είμαστε. Και το κάνουν πολύ πιο εύγλωττα από τις εικόνες των φλεγόμενων πύργων».

- Ενας από τους καλύτερους σύγχρονους πολεμικούς φωτογράφους είναι ο Ζιλ Περές, τη δουλειά του οποίου γράφετε ότι εκτιμάτε πολύ. Το μότο του είναι «Δεν ενδιαφέρομαι πια τόσο πολύ για να κάνω "καλή φωτογραφία". Συγκεντρώνω αποδεικτικά στοιχεία για την Ιστορία».

«Ο Περές είναι πραγματικά εκπληκτικός φωτογράφος. Σπούδασε Φιλοσοφία κοντά στον Φουκό, γνωρίζει καλύτερα από πολλούς τις ενστάσεις της μεταμοντέρνας κριτικής κι έχει απορρίψει τον μεταμοντερνισμό συνολικά. Οι φωτογραφίες του περιέχουν μια πρόσκληση προς τον θεατή να αποκτήσει περισσότερη γνώση, να απομακρυνθεί από την εικόνα και να αναζητήσει το υπόβαθρό της. Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια η προτεραιότητα του Περές είναι να συγκεντρώσει ντοκουμέντα, ώστε να μην μπορούν να διαψευστούν ορισμένα γεγονότα».*

info:Susie Linfield, «Cruel Radiance. Photography and Political Violence», The University of Chicago Press

Ελευθεροτυπία, Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2010