Αφιέρωμα στον Werner Herzog

Respect σε έναν μοναδικό δημιουργό και στους οπαδούς του

 

Απάντηση: Re: Αφιέρωμα στον Werner Herzog

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο λυράρης που εμφανίζεται είναι ο μεγάλος Αντώνης Παπαδάκης (Καρεκλάς), στον οποίο αποδίδεται ο σκοπός που είναι γνωστός σαν ρεθεμνιώτικη σούστα. Είναι ενδιαφέρον ότι η ζυγιά είναι με μπουζούκι αλλά όχι παράδοξο καθώς στο ρέθεμνος η λύρα παιζόταν συνοδεία μπουλγαριού (σαζοειδές όργανο, μετεξέλιξη της πανδουρίδος), μαντολίνο ή νταουλάκι.

 

Χρόνος, το άλλο όνομα του θανάτου...

 

Αλέξανδρος Βούλγαρης

Το μανιφέστο της Μινεσότα



Όταν είμαι πολύ κουρασμένος, δηλαδή πάντα, σκέφτομαι ότι όλα τα προ-
γράμματα της τηλεόρασης είναι ντοκιμαντέρ. Τα μεσημεριανάδικα είναι
ντοκιμαντέρ που σου αναλύουν το πώς λειτουργεί το μυαλό των ηλιθίων.
Aι ειδήσεις είναι ντοκιμαντέρ που μιλά για τη χειραγώγηση των μαζών. Aι
τσόντες είναι ντοκιμαντέρ για την άρνηση της αναπαραγωγής στη σύγχρο-
νη κοινωνία. Η εκκλησία την Κυριακή το πρωί είναι ντοκιμαντέρ για μια
μακρινή αίρεση κάπου στη Μογγολία και τις παραδόσεις της. Το βραδινό
ποδόσφαιρο είναι ντοκιμαντέρ για το πώς ένα τόσο απλό και, ας μην κρυ-
βόμαστε, λιγάκι ηλίθιο άθλημα βρίσκεται πρώτο στις καρδιές των ανθρώ-
πων. Και θα μείνω στο ποδόσφαιρο. Νιώθω ότι κάτι τέτοιο τελικά θέλουμε
για τη ζωή μας. Μια απλότητα σαν αυτή του παιχνιδιού που να κουβαλάει
όμως ταυτόχρονα τη συναισθηματική ένταση τελικού παγκοσμίου κυπέλλου.
Μου αρέσει να βλέπω υπεράνθρωπους στην τηλεόραση. Τον Ρόμπερτ Ντε
Νίρο. Τον Λιονέλ Μέσι. Εκείνον τον δολοφόνο στις ΗΠΑ που κάνανε εί-
κοσι χρόνια να τον πιάσουν. Νιώθω τότε ότι βλέπω ντοκιμαντέρ για τα πιο
αξιόλογα και αξιοπερίεργα ζώα του πλανήτη. Κάτι σαν αυτά τα ψάρια με τα
φωτάκια που ζούνε στα πιο βαθιά νερά του κόσμου και όμως επιβιώνουν.
Διαβάζω και ξαναδιαβάζω το μανιφέστο της Μινεσότα που έγραψε ο Βέρ-
νερ Χέρτζογκ. Μου αρέσει πολύ να διαβάζω μανιφέστα. Το μανιφέστο του
Δόγματος ήταν βαρετό. Το μανιφέστο του Σταύρου Τορνέ από την άλλη εί-
ναι σκέτη ποίηση. Για να μην πω για το μανιφέστο του Μαρινέττι και των
Φουτουριστών που είναι τόσο παθιασμένο που νιώθεις τις λέξεις να σπά-
νε τα δεσμά τους και να γίνονται κατευθείαν εικόνες. Και όμως το μανιφέ-
στο της Μινεσότα είναι το πιο όμορφο, πρώτα απ’ όλα γιατί συνειδητοποι-
εί πόσο γελοία είναι η έννοια ενός μανιφέστου. Και αντιγράφω: «Το γε-
γονός δημιουργεί κανόνες και η αλήθεια φως». «Aι σκηνοθέτες του σινε-
μά βεριτέ (αλήθεια) μοιάζουν με τουρίστες που βγάζουν φωτογραφίες ανά-
μεσα στα ερείπια των γεγονότων». «A τουρισμός είναι αμαρτία και το τα-
ξίδι με τα πόδια αρετή». «Το φεγγάρι είναι βαρετό. Η Μητέρα Φύση δεν
σε καλεί, δεν σου μιλάει, αν και ένας παγετώνας τελικά κλάνει. Και να μην
ακούς το Τραγούδι της Ζωής».
A Χέρτζογκ δεν αποδέχεται τον όρο ντοκιμαντέρ. Αποδομεί τους κανόνες
του ντοκιμαντέρ με κάθε ευκαιρία. Γυρίζει ντοκιμαντέρ με σενάρια και ηθο-
ποιούς και ταινίες χωρίς σενάριο και με ερασιτέχνες. Μισεί ό,τι του παρου-
σιάζεται σαν αλήθεια κραδαίνοντας τη σημαία του ρεαλισμού. Για τον Χέρ-
τζογκ η αλήθεια βρίσκεται μέσα μας και όχι πάνω στην εικόνα μας. Η ει-
κόνα είναι απλά ένα σαράκι που κουβαλάει ο καθένας μας. Ακόμα και στο
σινεμά η εικόνα και ο ήχος είναι το αναπόφευκτο. Είναι απλά ένα δοχείο.
Μια στάση αναμονής για να πας λιγάκι παραπέρα μέσα στην ψυχή σου.
Βγαίνω έξω στο δρόμο. Κινηματογραφούμαι από κάποια κρυφή κάμερα.
Σαν τα έντομα του μικρόκοσμου. Σαν ένα ταξιδιάρικο πουλί. Γίνομαι μέ-
ρος του παγκοσμιοποιημένου ντοκιμαντέρ για τη ζωή στην πόλη. Δεν είμαι
πρωταγωνιστής (ελπίζω). Είμαι απλά κομπάρσος. Μια κουκκίδα. Σαν αυ-
τούς που καυχιούνται ότι ήταν ένας απ’ τους 30.000 κομπάρσους στο Μπεν
Χουρ. Σαν ένα από τα κορμιά που διαμελίστηκαν στον Τιτανικό του Κά-
μερον. Παρ’ όλα αυτά κάνω καλά τη δουλειά μου. Περπατάω και προσπα-
θώ να μην το σκέφτομαι. Φαντάσου όλοι να προχωρούσαμε στο δρόμο κοι-
τώντας τις κάμερες. Θα έβγαινε ένας τεράστιος σκηνοθέτης πίσω από τον
ήλιο, σαν θεός ή έστω σαν τον Εντ Χάρις στο Τρούμαν Σώου και θα έλεγε
«μην κοιτάτε τις κάμερες παρακαλώ. Κάνουμε γύρισμα εδώ».






10 Μη Ντοκιμαντέρ Του Βέρνερ Χέρτζογκ

1. Last Words (1968)
Γυρισμένο στη Σπιναλό-
γκα είναι το πρώτο ντοκι-
μαντέρ του Χέρτζογκ που
παίζει με τους κανόνες
του ρεαλισμού. Μοντέρνο
σαν να γυρίστηκε αύριο,
προκαλεί σοκ ακόμα και
σήμερα με τη χειραγώγη-
ση της πραγματικότητας.
2. Precautions against
fanatics (1969)
Εδώ πραγματεύεται την
προστασία των αλόγων
του ιπποδρόμου από τους
φανατικούς που θέλουν
να τους επιτεθούν. Χρη-
σιμοποιεί τις ίδιες τεχνι-
κές του Last Words.
3. Fata Morgana (1970)
Ξεκίνησε για ένα ταξί-
δι στην Αφρική με σκο-
πό να γυρίσει μια ταινία
επιστημονικής φαντασί-
ας για εξωγήινους από
τον πλανήτη Ανδρομέδα.
Επέστρεψε στη Γερμανία
με το πρώτο ντοκιμαντέρ
επιστημονικής φαντασί-
ας. Fata Morgana είναι
οι αντικατοπτρισμοί. Μια
ταινία που εντοπίζει την
οπτική μαγεία στην πραγ-
ματικότητα. Μια ταινία
επιστημονικής φαντασί-
ας με μουσική Λέοναρντ
Κοεν. Η φωνή της Λότε
Άισνερ λίγο πριν το θά-
νατο.
4. Land of silence and
darkness (1971)
Η Φίνι δεν βλέπει ούτε
ακούει. Επικοινωνεί με
ένα αλφάβητο που ανα-
παράγει τα γράμματα
στην παλάμη του χεριού.
A Χέρτζογκ κινηματο-
γραφεί με άπλετο φως το
σκοτάδι της Φίνι και των
ομοιοπαθών φίλων της.
5. Huie’s Sermon (1980)
A Χέρτζογκ καταγράφει,
χωρίς να εμπλέκεται, μια
θρησκευτική τελετή στο
Μπρούκλιν.
6. Woodabe (1989)
Η νομαδική φυλή των
Woodabe ζει κοντά
στην Έρημο Σαχάρα.
Aι άντρες της φυλής πι-
στεύουν ότι είναι οι πιο
όμορφοι άντρες στον κό-
σμο. Μακιγιάρονται με
τις ώρες και προσπαθούν
να κερδίσουν τα θηλυκά
της φυλής.
7. Lessons of darkness
(1992)
Aι φλεγόμενες πετρε-
λαιοπηγές του Κουβέιτ.
Ένα ακόμη ντοκιμαντέρ
επιστημονικής φαντασί-
ας. Σαν συνέχεια από το
2001 του Κιούμπρικ αυτή
η ταινία καταγράφει το
βλέμμα του νεογέννητου
σε έναν βίαιο και πανέ-
μορφο κόσμο.
8. Μy best friend (1999)
Ντοκιμαντέρ για τον φίλο
του Κλάους Κίνσκι και
για την ταραχώδη συνερ-
γασία τους σε έξι ταινίες.
9. Grizzly man (2005)
A Τίμοθι Τρέντγουελ
απογοητευμένος από
τον κόσμο των ανθρώπων
αρχίζει να ζει μαζί με τις
αρκούδες στην Αλάσκα,
κινηματογραφώντας τη
ζωή του εκεί. A Χέρτζογκ
βρίσκει το υλικό του και
φτιάχνει το απόλυτο ντο-
κιμαντέρ πάνω στη σχέση
του ανθρώπου με τη φύση
και στην προσπάθειά του
να την δαμάσει.
10. Encounters at the
end of the world (2007)
Η κοινότητα των αν-
θρώπων που κατοικούν
στην Ανταρκτική. Ένας
πιγκουίνος που τρελαί-
νεται και οδεύει προς το
θάνατο. Τα λόγια του
Χέρτζογκ που παραποι-
ούν τις εικόνες