Σαν Σήμερα

Σαν σήμερα δολοφονήθηκε στο Μαϊάμι ο σχεδιαστής μόδας και ιδρυτής του οίκου Βερσάτσε, Τζιάνι Βερσάτσε, σε ηλικία 51 χρονών.

https://el.wikipedia.org/wiki/Τζιάνι_Βερσάτσε
https://edition.cnn.com/2025/07/15/style/gianni-versace-retrospective

 

Σαν σήμερα 16 Ιουλίου 2016 – Απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία από τον στρατό.
Στο α/δ Αλεξανδρούπολης , προσγειώνεται ελικόπτερο του Τουρκικού στρατού.
Κλείσιμο συνόρων κι μερική επιφυλακή των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας μας

 

Ο Ιούλιος... είναι μήνας φορτισμένος...

Στις 15 /7/1965 ο πατέρας του Τσιτάχ, του Μωυσή , του "τι γκόμενος είσαι εσύ"... ηγείται της Αποστασίας και ρίχνει τη Κυβέρνηση του Γέρου ( της Δημοκρατίας/λέμε και καμιά μαλακία να περνά η ώρα) και βάζει τα θεμέλια για την χούντα των συνταγματαρχών τον Απρίλη του 67

Στις 20/7/1974, μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου της χούντας του Ιωαννίδη και των φασιστών της ΕΟΚΑ Β κατά του Μακαρίου οι Τούρκοι εισβάλλουν στην Κύπρο
Μετά της Βορείου Ιρλανδίας, αυτή της Κύπρου είναι η μακροβιότερη κατοχή στην Ευρώπη. Και μετά αυτή της Παλαιστίνης, της Μεσογείου.
ΑΝ ΒΟΥΛΗΘΩ ΝΑ Σ'ΑΡΝΗΘΩ Official Audio Release


Σαν Σήμερα το 2001 στην Γένοβα, σε διαδηλώσεις κατά του νεοφιλελευθερισμού, οι πραίτορες δολοφονούν τον 23χρονο Carlo Giuliani

Ελευθεριακή Γωνιά : Για τον Carlo Giuliani...χωρίς λόγια

Η δολοφονία του Κάρλο Τζουλιάνι: Μία σφαίρα που τάραξε την ανθρωπότητα - Rosa.gr

Κάρλο Τζουλιάνι / Γράφοντας με αίμα τη σύγχρονη ιστορία - tvxs.gr

 

1821 Ο Ομέρ Βρυώνης ανακαταλαμβάνει την Αθήνα και λύει την πολιορκία της Ακρόπολης.

1914 Γεννιέται στο Παλιοζογλώπι Αγράφων στην Καρδίτσα ο Χαρίλαος Φλωράκης. Το 1929 γίνεται μέλος της ΟΚΝΕ. Τη δεκαετία του 1930 δραστηριοποιείται στο κίνημα των Τηλεγραφητών. Μετά την κήρυξη του πολέμου ο Χ. Φλωράκης στέλνεται στο μέτωπο. Στις αρχές του Ιούνη του 1941 γίνεται μέλος του ΚΚΕ, τον Μάη του 1942 περνάει στην παρανομία και από τον Δεκέμβρη αναλαμβάνει δράση στον ΕΛΑΣ. Παίρνει μέρος στη μάχη του Δεκέμβρη του 1944 και στη συνέχεια εντάσσεται στον ΔΣΕ, όπου φτάνει έως τον βαθμό του συνταγματάρχη. Την άνοιξη του 1949 αναδεικνύεται αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ και στη συνέχεια τακτικό μέλος της ΚΕ. Τον Σεπτέμβρη περνάει στην ΕΣΣΔ. Το 1954 επιστρέφει παράνομα στην Ελλάδα, συλλαμβάνεται και δικάζεται το 1960. Το 1966 αποφυλακίζεται και συλλαμβάνεται ξανά με την εκδήλωση του πραξικοπήματος το 1967, οπότε και εξορίζεται μέχρι το 1971. Μετά τη διάσπαση του Κόμματος συμμετέχει και συμβάλλει αποφασιστικά στη μάχη για την επικράτηση των Αποφάσεων της 12ης Ολομέλειας. Τον Ιούνη του 1972, η 16η Ολομέλεια τον εκλέγει μέλος του ΠΓ της ΚΕ. Στη 17η Ολομέλεια, τον Δεκέμβρη, εκλέγεται Α' Γραμματέας της ΚΕ. Στο 9ο Συνέδριο, το 1973, επανεκλέγεται Α' Γραμματέας της ΚΕ. Στο 10ο Συνέδριο (1978), στο 11ο (1982) και στο 12ο (1987) επανεκλέγεται ΓΓ της ΚΕ. Το καλοκαίρι του 1989, σε Ολομέλεια της ΚΕ κρίνει πως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για αλλαγή του Γραμματέα του Κόμματος. Ο ίδιος εκλέγεται Πρόεδρος της ΚΕ. Στη συνέχεια, ο ρόλος του στη διάσωση του ΚΚΕ και στην ανασυγκρότησή του, στην επιστροφή στις αρχές του, υπήρξε αποφασιστικός. «Εφυγε» τον Μάη του 2005.

1944 Τα σοβιετικά στρατεύματα περνούν τον δυτικό Μπουγκ και αρχίζουν να απελευθερώνουν την Πολωνία.

1974 Πραγματοποιείται η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, με τμήματα του τουρκικού στρατού να αποβιβάζονται στο βόρειο τμήμα του νησιού.

 

Σαν σήμερα 20 Ιουλίου 1974.
Δεν ξεχνώ.

Η σφαγή των Τούρκων αλεξιπτωτιστών από την 31 Μοίρα Καταδρομών στο ύψωμα ΚΟΤΖΑ ΚΑΓΙΑ 31 ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ ΚΥΠΡΟΣ 1974
Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλάχος, Αντιστράτηγος ε.α.
Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΚΟΤΖΑ ΚΑΓΙΑ Σάββατο, 20 Ιουλίου 1974
Ώρες πέρασαν, από την έναρξη των τουρκικών επιχειρήσεων, για κατάληψη της Κύπρου.
Οι Μονάδες Καταδρομών, διοικούμενες από το Συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Κομπόκη, το βοηθό του Λοχαγό Θεόδωρο Αξιώτη και τον Ταγματάρχη Αλέξανδρο Μανιάτη, Διοικητή της 31 ΜΚ, τον Ταγματάρχη Ναπολέοντα Δαμασκηνό, Διοικητή της 32 ΜΚ και τον Ταγματάρχη Γεώργιο Κατσάνη, Διοικητή της 33 ΜΚ, ακατάπαυστα ήδη μάχονται σε όλα τα μέτωπα. Η μια επιχείρηση διαδέχεται την άλλη.
Ώρα 18.30. Οι 11ος, 12ος και 13ος Λόχοι Κρούσεως της 31 Μοίρας Καταδρομών μόλις έχουν ολοκληρώσει την τοπογραφική ενημέρωση.
Σε μια πρόχειρη, αυτοσχέδια αμμοδόχο, στο ύψωμα της Αετοφωλιάς, αναλύεται η αποστολή των διαφόρων καταδρομικών τμημάτων. Μια νέα επιχείρηση τους περιμένει.
Η κατάληψη του στρατοπέδου καταδρομών των Τούρκων. Το απόρθητο φρούριο του Κοτζάκαγια, το οποίο, εν τω μεταξύ, είχε ενισχυθεί με μονάδα αλεξιπτωτιστών.
Στον ουρανό υπερίπτανται, ανενόχλητα σχεδόν, τα αεροσκάφη της Τούρκικης πολεμικής αεροπορίας. Τα πολυβόλα τους ξερνούν ατσάλι, με το χαρακτηριστικό κρότο τους.
Οι βόμβες ναπάλμ πέφτουν βροχηδόν. Στο μονοπάτι προς το στόχο, ώρα 21.00, το τμήμα του 13 Λόχου Κρούσεως που θα διεισδύσει στα μετόπισθεν του εχθρού, 22 στο σύνολο καταδρομείς, σταθμεύει για λίγο σ΄ ένα δασικό προσκυνητάρι με την εικόνα του Προφήτη Ηλία. Όλοι προσκυνούν ευλαβικά και κατανυχτικά την εικόνα.
Είναι η ονομαστική γιορτή του Διοικητή του 13ου Λόχου Κρούσεως, Υπολοχαγού Ηλία Γλεντζέ. Μισή ώρα αργότερα, προσπερνούν αθόρυβα τις σκοπιές του εχθρού και εισέρχονται στο κατεχόμενο από τον εχθρό έδαφος.
Διασχίζουν τη χαράδρα του Αγίου Ιλαρίωνα. Η κορφή προβάλλει στοιχειωμένη, μέσα από καπνούς βλημάτων του Πυροβολικού και του ΛΥΠ, με ΠΑΠ το Διοικητή του Λόχου Υποστηρίξεως της 31 ΜΚ, Λοχαγό ΣΤΑΜΑΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ.
Ο 13ος Λόχος Κρούσεως διασχίζει το δάσος της Αγύρτας. Αποφεύγει τις εχθρικές περιπόλους που οργώνουν την περιοχή.
Την ίδια στιγμή, οι 11ος και 12ος Λόχοι Κρούσεως, με ηγήτορες τους Υπολοχαγούς ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΓΑΛΗΝΟ και ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΡΑΧΑΛΙΟ, αντιστοίχως, κινούνται, εξ΄ ανατολών και βορείως, προς τον ΑΝΣΚ.
ΚΥΠΡΟΣ 1974 ΓΛΕΝΤΖΕΣ
Ώρα 22.55. Άφιξη, μετά από κοπιώδη και περιπετειώδη πορεία, έξω από το εχθρικό στρατόπεδο.
Ασφαλίζεται ο ασβεστολιθικός δρόμος έξω από την κεντρική του πύλη, από ένα Ανθυπολοχαγό κι ένα οπλίτη. Μόνο ο γρύλος διακόπτει την ηρεμία της νύχτας. Μια κουκουβάγια φτερουγίζει δυνατά. Μένουν όλοι κάτω απνευστί.
Την ίδια ώρα, ο 11ος Λόχος καταλαμβάνει θέσεις, έτοιμος για την καθήλωση των πολυβολείων του ανατολικού τομέα. Ο 12ος Λόχος αναλαμβάνει την ευθύνη του βόρειου τομέα. Μια απέραντη ησυχία βασιλεύει.
Η ηρεμία της νύχτας ξανακάθεται στο θρόνο της. Οι καταδρομείς δεν αισθάνονται τίποτα πια. Απλώς μυρίζονται τον εχθρό. Είναι η ώρα μηδέν. Ή καλύτερα, η ώρα «Κ». Σε λίγα λεπτά αρχίζει η τελική φάση.
Ο Λοχαγός του 13ου Λόχου ΗΛΙΑΣ ΓΛΕΝΤΖΕΣ διασκελίζει το περιτοίχισμα. Εισέρχεται στο στρατόπεδο.
Γαζώνει το σκοπό που βρίσκεται ανυποψίαστος μπροστά του. Ακολουθεί το υπόλοιπο τμήμα. Μικρές ομάδες αναλαμβάνουν να προσβάλουν τους θαλάμους. Μέσα σ΄ αυτούς και στο αμυδρό φως φανών θυέλλης, αναπαύονται τμήματα Τούρκων αλεξιπτωτιστών.
Άπαντες, σε κλάσματα δευτερολέπτων, θα συλληφθούν. Το Διοικητήριο, αύτανδρον, έχει καταληφθεί. Η εκκαθάριση και κατάληψη των πολυβολείων της αμυντικής τοποθεσίας αναλαμβάνεται από τους 11ο και 12ο Λόχους Κρούσεως.
Το στρατόπεδο ολόκληρο βρίσκεται στα χέρια της 31 Μοίρας Καταδρομών. Ο Λοχαγός του 13ου Λόχου ΗΛΙΑΣ ΓΛΕΝΤΖΕΣ πυροδοτεί την κόκκινη φωτοβολίδα. Συνθηματικό πως ο ΑΝΣΚ κατελήφθη.
Οργανώνεται ταχύτατα περιμετρική άμυνα για αντιμετώπιση τυχόν αντεπιθέσεων. Τοποθετούνται σε κατάλληλες θέσεις τα βαρέα όπλα του εχθρού. Η διαταγή αναφέρει πως το ύψωμα θα παραδοθεί, πριν το πρώτο φως, σε μονάδα πεζικού.
Οι καταδρομείς, προτού ξημερώσει, πρέπει να αποσυρθούν για την επόμενη αποστολή τους. Είναι μεσάνυχτα. Αναφέρεται πως η 32 Μοίρα Καταδρομών αντιμετωπίζει προβλήματα στην Άσπρη Μούττη.
Ο Υπολοχαγός Ηλίας Γλεντζές με τους καταδρομείς Προκοπίου και Παναγιώτου σπεύδει, με ένα πολυβόλο, να ενισχύσει την επίθεση της 32 Μοίρας Καταδρομών. Σε λίγο, ψίθυροι και κινήσεις κάτω και γύρω από το ύψωμα θέτουν τους αμυνόμενους σε συναγερμό.
Τούρκικα τμήματα προσεύχονται και ετοιμάζονται. Με αλαλαγμούς, εφορμούν, όπως και στα γιουρούσια της εποχής της ηρωικής κλεφτουριάς. Σκοπός μοναδικός η ανακατάληψη του υψώματος. Με αυτό όμως τον τρόπο προδίδουν τις κατευθύνσεις των επιθέσεών τους.
Η μάχη είναι ομηρική. Τα όπλα όλα κροταλίζουν ασταμάτητα. Οι ριπές, ένας συνεχής βόμβος. Οι σφαίρες σαν μέλισσες σφυρίζουν από κάθε σημείο. Ο υπέρτατος αγών κρατάει μέχρι το πρώτο φως. Διεξάγεται σώμα με σώμα. Είναι σκληρός κι άνισος.
Οι Τούρκοι αντεπιτίθενται, με πολλαπλάσιες δυνάμεις, μανιωδώς. Δεν λαμβάνουν καθόλου υπόψη τις τρομακτικές απώλειές τους.
Οι ηρωικοί καταδρομείς δεν λυγίζουν. Χρησιμοποιούν, για εξοικονόμηση πυρομαχικών, τούρκικα πολυβόλα που υφίσταντο στο στρατόπεδο. Μέσα από το φράγμα διασταυρούμενων πυρών, οι επιτιθέμενοι πέφτουν σωρηδόν.
Κορμιά διαμελίζονται μπροστά στο πολυβόλο Browning 50 χιλιοστών, που χειρίζονται δύο κληρωτοί Ανθυπολοχαγοί. Το ύψωμα κρατάει γερά. Όλες οι αντεπιθέσεις αποκρούονται. Τα τουρκικά επιτιθέμενα τμήματα διαλύθηκαν μέχρι και του τελευταίου ανδρός.
Η ώρα έχει φθάσει 05.00. Άρχισε να ροδίζει η αυγή. Σίγησαν τα όπλα. Το βουνό και η χαράδρα είναι διάσπαρτες από πτώματα. Γύπες φτερουγίζουν.
Αναφέρεται πως η μονάδα πεζικού που θα παραλάμβανε το ύψωμα αδυνατεί να εκτελέσει την αποστολή της. Σε λίγο αρχίζουν οι κανονιοβολισμοί από τον Άγιο Ιλαρίωνα που βρίσκεται σε απόσταση διακοσίων μέτρων.
Κυριακή μεσημέρι. Εκδίδεται νέα διαταγή. Ο 11ος Λόχος Κρούσεως να αναχαιτίσει εχθρικά περίπολα μάχης στον Καραβά.
Οι 12ος και 13ος Λόχοι Κρούσεως να κινηθούν προς τη διάβαση Αγίου Παύλου και την παραλία Αϊρκώτισσας, για αντιμετώπιση αποβατικών τμημάτων.
Ο Υπολοχαγός Ηλίας Γλεντζές, με κάποιο κληρωτό Ανθυπολοχαγό του Λόχου του, παραμένουν μετά την αποχώρηση των τμημάτων και παγιδεύουν τους χώρους του στρατοπέδου, περικυκλωμένοι από τις μονάδες του εχθρού, που με κάθε προφύλαξη προχωρούν προς το στρατόπεδο.
Χειροβομβίδες χωρίς περόνες στα συρτάρια, κάτω από πτώματα και όπλα, πίσω από παράθυρα και καθίσματα. Δευτέρα ώρα 15.00.
Προσκλητήριο Μοίρας στη διάβαση Αγίου Παύλου. Νεκρική σιγή. Μονάχα το θρόισμα του άνεμου στα φύλλα. ΕΙΣ ΑΠΩΝ. Ο Χριστόφορος Χριστοφόρου, από τον Ποταμό του Κάμπου. Ώρα 15.30. Ο ήλιος κατακόρυφα. Οι καταδρομείς ακόμα σε στάση προσοχής.
Ο Ταγματάρχης Αλέξανδρος Μανιάτης, νέος Διοικητής της Μοίρας αναφωνεί: «Ηθικό;» Η απάντηση είναι μία. «Ακμαιότατο».Σύμφωνα με μαρτυρία του Μάκη Οικονομίδη βετεράνο και πρόεδρο του Παγκύπριου Συνδέσμου Έφεδρων Καταδρομέων, η Μάχη του Κοτζά Καγιά διδάσκεται στην Στρατιωτική Σχολή του Ισραήλ ως μία από τις καλύτερες επιχειρήσεις στο κόσμο.[6]πηγη armynow.gr

 

Ακούω συχνά ανθρώπους να μιλάνε για τον πόλεμο με μια σχετική ελαφρότητα.

Φυσικά τα πρωτεία στο άθλημα τα έχουν ακροδεξιοί και κάθε λογής εθνικόφρονες (όλων των εθνών). "Να πάρουμε τα όπλα" , "να πάρουμε την Πόλη" ή και "να κάθονταν στις χώρες τους να πολεμήσουν".

Αλλά δυστυχώς και στο υπόλοιπο φάσμα , ακόμα και στην αριστερά,ακούω καμία φορά εύκολες "λύσεις" και τοποθετήσεις: να πάνε εκεί τα σύνορα, είμαι με τις βόμβες αυτού του κράτους, και άλλα.

Έτυχε να είμαι λίγο πιο κοντά σε αφηγήσεις πολέμου λόγω της καταγωγής της μάνας μου από τα κατεχόμενα της Κύπρου. Οι ψυχολόγοι μιλάνε για διαγενεακό τραύμα.

Εγώ θυμάμαι τον παππού μου να μου λέει πως "τα μεγάλα συμφέροντα" τον χώρισαν από τους Τουρκοκύπριους φίλους του. Τις ιστορίες για τις γυναίκες από το χωριό που βιάστηκαν. Τις ιστορίες για το πώς έμπαιναν οι στρατιώτες στα σπίτια. Την ιστορία με τον Τουρκοκύπριο τραυματία από τους βομβαρδισμούς των Τούρκων, που μέσα στο νοσοκομείο γραπώθηκε από τη μάνα μου -είχε πάει εθελόντρια νοσοκόμα- γιατί κατάλαβε ότι αυτή δεν ξεχώριζε τους ασθενείς. Την ιστορία που η μαμά και η θεία βρέθηκαν Θεσσαλονίκη όπου σπούδαζαν και δεν μπορούσαν πια να επικοινωνήσουν με τους γονείς τους και δεν ήξεραν αν ζουν. Και δεν είχαν και τίποτα να φάνε. Τις ιστορίες για το πώς επιβίωσε κάθε οικογένεια όταν βρεθηκε στους δρόμους χωρίς σπίτι, λεφτά, ρούχα, χαρτιά κάποιες. Τις ιστορίες με τις βόμβες που έπεφταν μέσα στο χωριό. Και εκείνη την ιστορία που μου είπε ο φίλος μου ο Εμραχ από την Ξάνθη, ότι τις μέρες της εισβολής κάψανε κάτι παλικαράδες το χωριό του στην Ξάνθη και πάλι την πλήρωσαν αθώοι, άμαχοι φτωχοί και κυρίως αθώες, άμαχες, φτωχές. Την ιστορία με τον διάλογο του παππού μου με τη μάνα μου τον Ιούνιο του '74: "Ποιος πόλεμος να γίνει κόρη μου , επειδή κάνουν ο,τι μπορούν οι δεξιοί για πόλεμο? Είναι εικοστός αιώνας πια , προχώρησε ο κόσμος".

Κάπως έτσι φαντάζομαι τις εισβολές και τις επιθέσεις στρατών σε αμάχους πάντα.

Τις σφαγές δηλαδή.

Κάπως έτσι έμαθα ότι οι λαοί δεν χωρίζονται σε κακούς και καλούς.

Πριν την ακραία βίαιη Τουρκική εισβολή είχε προηγηθεί η βια του ακροδεξιών Ελληνοκυπρίων απέναντι στους Τουρκοκυπριους (και τους αριστερούς) και ένα πραξικόπημα από την ελληνική χούντα που υποσχόταν ότι θα "πάρει" την Κύπρο (και μετά την Πόλη). Ένα πρόταγμα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα που παρέβλεπε τον Τουρκοκυπριακό πληθυσμό της (πάνω από 18%).

Έμαθα ότι οι λαοί δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν μεταξύ τους.

Ότι σε Αθήνα Άγκυρα και Λευκωσία, και σε όλη τη γη, εχθρός είναι ο καπιταλισμός και η στρατοκρατία.

Ότι χρέος μας είναι η ειρήνη μεταξύ των λαών.
Και ο πόλεμος με τους ισχυρούς της γης.

Ότι παλεύουμε για την ειρήνη όταν παλεύουμε για το τι κάνει η δική μας χώρα. Ποια όπλα φεύγουν από "τα δικά μας" λιμάνια και "τις δικές μας" βάσεις. Πόσα παιδιά σκοτώνει η δική μας κυβέρνηση.

Ότι οι "λύσεις" πρέπει να είναι βιώσιμες και να εξασφαλίζουν την ειρήνη την επόμενη μέρα.

Αυτά σκέφτομαι σήμερα που είναι η επέτειος της εισβολής. Που συνεχίζεται η γενοκτονία στην Παλαιστίνη.

Αυτά και ότι χαίρομαι που δεν έτυχε φέτος να μου πει η μάνα μου "σήμερα είναι η επέτειος της
εισβολής" για να της απαντήσω πάλι "μην τα σκέφτεσαι ρε μάνα αυτά, πέρασαν τόσα χρόνια".

Κείμενο της Δ.Σ.

 

Κάθε χρόνο στις 15 Ιούλη, στις 8 και 20 το πρωί, παίζουν οι σειρήνες για να θυμίζουν σε όλους την ώρα που ξεκίνησε το πραξικόπημα το 1974. Σπάνια εκδηλώνονται πραξικοπήματα έτσι ώρα, συνήθως ξεκινούν τα χαράματα ή αργά το βράδυ και πιάνουν όλους στον ύπνο.

Το πραξικόπημα στην Κύπρο δεν έπιασε κανένα στον ύπνο, εκτός ίσως από το Μακάριο που είχε την αφέλεια να πιστεύει ότι Έλληνες αξιωματικοί δεν θα έκαναν μια τέτοια «άφρονα ενέργεια». Για όσους παρακολουθούσαμε τις εξελίξεις από κοντά το ερώτημα δεν ήταν αν θα γίνονταν πραξικόπημα αλλά πότε θα γίνονταν. Λίγες μέρες πριν τις 15 του Ιούλη τα στρατόπεδα είχαν αδειάσει από όσους ήταν γνωστοί σαν αριστεροί και υποστηριχτές του Μακάριου. Τους είχαν δοθεί άδειες και τους έστειλαν στα σπίτια τους, ανάμεσα τους και εγώ που υπηρετούσα τις τελευταίες μέρες της θητείας μου (στις 20 Ιούλη θα απολυόμουν).

Πρέπει να πώ ότι ένοιωσα ανακούφιση όταν το πρωί της Δευτέρας 15 Ιούλη ξημέρωσε χωρίς να κινηθούν τα τανκς. Ήξερα ότι δυνάμεις του εφεδρικού σώματος της αστυνομίας επιτηρούσαν τα βράδια τις μονάδες τεθωρακισμένων, με αντιαρματικά όπλα για να τα εμποδίσουν να βγουν έξω, και αποχωρούσαν λίγο μετά τις 6 το πρωί. Αυτό φυσικά το γνώριζαν και οι πραξικοπηματίες γι’ αυτό και κινήθηκαν πιο αργά.

Παρ’ όλα τα μέτρα που πήρε η χούντα, όμως, η αντίσταση στο πραξικόπημα ξεκίνησε από πολύ νωρίς.

Ο πρώτος νεκρός της αντίστασης ήταν ο καταδρομέας Σωτήρης Αδάμου Κωσταντίνου, ο οποίος αρνήθηκε να πάρει μέρος στην επίθεση. Μαχαιρώθηκε στην πλάτη και πυροβολήθηκε στο κεφάλι από Έλληνα αξιωματικό.

Εκατοντάδες πολίτες, φοιτητές, μαθητές, εργάτες, έτρεξαν αυθόρμητα από την πρώτη στιγμή στα αστυνομικά τμήματα και τα στρατόπεδα του εφεδρικού για να πάρουν όπλα και να αντισταθούν. Παρά το ότι οι πραξικοπηματίες κατέλαβαν το ΡΙΚ και μετέδιδαν συνεχώς ότι «ο Μακάριος είναι νεκρός και πάσα αντίστασης έχει εκλείψει», άρχισαν να οργανώνονται διαδηλώσεις και να στήνονται οδοφράγματα από ένοπλες ομάδες αντιστασιακών.

Παρά το άγριο σφυροκόπημα από τα τανκς και τους όλμους των πραξικοπηματιών, πολλά από τα σημεία αντίστασης κράτησαν μέχρι αργά το βράδυ της Δευτέρας. Σε πολλά από αυτά ήταν ο ίδιος ο κόσμος που κράτησε την αντίσταση κυρίως στις εργατογειτονιές όπως στο Καϊμακλί στη Λευκωσία, στον Αϊ Γιάννη στη Λάρνακα, στον αστυνομικό σταθμό του Αγίου Νικολάου στη Λεμεσό. Ακόμη και στην Αρχιεπισκοπή βρέθηκε πολύς κόσμος μαζί με τους αστυνομικούς που την υπερασπίζονταν.

Στην Πάφο, η αντίσταση επικράτησε και κατάφερε μέσα σε λίγες ώρες να καταλάβει τα στρατόπεδα της εθνοφρουράς και να στήσει οδοφράγματα στην κύρια οδική αρτηρία από την Λεμεσό προς την Πάφο. Εκεί λειτούργησε και ο ελεύθερος ραδιοσταθμός της Πάφου απ’ όπου ο Μακάριος έκανε το γνωστό διάγγελμα για να πει ότι είναι ζωντανός και να καλέσει σε αντίσταση. Από την Πάφο ξεκίνησε μια αυτοκινητοπομπή με νεολαίους κυρίως για να ενισχύσει την αντίσταση στην Λεμεσό. Λίγο έξω από την Λεμεσό, οι πραξικοπηματίες τους έστησαν ενέδρα και σκότωσαν πολλούς.

Για να τσακίσουν την αντίσταση στην Πάφο έστειλαν το 281 τάγμα πεζικού που ήταν επιφορτισμένο με την επάνδρωση της γραμμής άμυνας στην Κερύνεια. Εκεί βρίσκονταν όταν άρχισε η Τουρκική εισβολή στις 20 του Ιούλη.

Επιθέσεις

Οι πραξικοπηματίες εκτός από τις ανελέητες επιθέσεις και τους βομβαρδισμούς σε όλα τα σημεία που υπήρχε αντίσταση, δολοφονούσαν κρατουμένους ή πυροβολούσαν στο ψαχνό για να επιβάλουν την τρομοκρατία. Στην Λάρνακα δολοφόνησαν τέσσερεις νεολαίους που περνούσαν με αυτοκίνητο από την πλατεία στην περιοχή του σωματείου Αλκή.

Στο Γέρι δολοφόνησαν τον Κώστα Μισιαούλη μαζί με άλλους τρείς αριστερούς. Όσους συλλαμβάνανε τους οδηγούσαν στις κεντρικές φυλακές όπου περνούσαν από φρικτά βασανιστήρια. Παρόλα αυτά ακόμη και μετά από μέρες υπήρχαν πυρήνες αντίστασης.

Αυτή η ηρωική αντίσταση ήταν που εμπόδισε τη Χούντα να πετύχει τους στόχους της. Η αντίσταση στο προεδρικό επέτρεψε στο Μακάριο να διαφύγει και η άμεση κινητοποίηση και αντίσταση της νεολαίας και των εργαζομένων δεν επέτρεψε καμιά στιγμή στην Χούντα και τον εγκάθετό της, Σαμψών να εδραιωθούν. Οκτώ μέρες μετά αναγκάζεται να παραιτηθεί και αναλαμβάνει ο Κληρίδης που ήταν πρόεδρος τη Βουλής.

Αυτή η αντίσταση δεν προέκυψε από το πουθενά, αλλά ήταν το αποτέλεσμα ενός κινήματος που την προηγούμενη περίοδο βρισκόταν στους δρόμους με διαδηλώσεις και συλλαλητήρια ενάντια στους σχεδιασμούς του Γρίβα και της Χούντας. Δυο χρόνια πριν, το Φλεβάρη του 1972, πάνω από 200.000 κόσμος, σχεδόν ο μισός πληθυσμός του νησιού συμμετείχε σε διαδήλωση και περικύκλωσε την Αρχιεπισκοπή σαν απάντηση στις πληροφορίες για επικείμενο πραξικόπημα του Γρίβα. Μπορεί το ’74 να κατάφεραν να το οργανώσουν τελικά, αλλά η αντίσταση τούς χάλασε τα σχέδια και η Τουρκική εισβολή τούς έδωσε το χαριστικό πλήγμα

Δυστυχώς ο Μακάριος με την επιστροφή του, πρόσφερε κλάδο ελαίας με αποτέλεσμα να μην τιμωρηθεί κανείς από αυτούς τους εγκληματίες. Οι απόγονοι και υμνητές τους σήμερα, το ΕΛΑΜ, η Χρυσή Αυγή Κύπρου, σηκώνουν ξανά κεφάλι. Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε αυτές τις εμπειρίες και να στήσουμε ένα μαζικό αντιφασιστικό κίνημα που να τσακίσει τους νοσταλγούς του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β.

Ντίνος Αγιομαμίτης

 

Στις 15 Ιούλη του 1974, η χούντα του Ιωαννίδη που κυβερνούσε στην Αθήνα έδωσε την εντολή για την εφαρμογή του σχεδίου της ανατροπής –και δολοφονίας– του προέδρου Μακάριου. Για την εκτέλεση του πραξικοπήματος κινήθηκαν οι μονάδες της ελληνοκυπριακής Εθνικής Φρουράς, που τη διοικούσαν Ελλαδίτες αξιωματικοί, με την ΕΛΔΥΚ και την παραστρατιωτική ΕΟΚΑ Β’΄του φασίστα Γρίβα σε ρόλο υποστήριξης. «Πρόεδρο» διόρισαν τον Νίκο Σαμψών, που ήταν γνωστός και ως «χασάπης της Ομορφίτας», από τη συμμετοχή του στην εκκαθάριση του τουρκοκυπριακού χωριού Ομορφίτα και τη μαζική σφαγή αμάχων τα Χριστούγεννα του 1963.

Τα πράγματα όμως δεν ήρθαν όπως τα είχαν υπολογίσει. Αυτό που συνάντησαν οι πραξικοπηματίες ήταν η άμεση αντίσταση των εργαζόμενων και της νεολαίας της Κύπρου – εικόνες της οποίας μας μεταφέρει σε αυτή τη σελίδα ο Ντίνος Αγιομαμμίτης από την οργάνωση Εργατική Δημοκρατία στην Κύπρο. 91 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 250 τραυματίστηκαν, αλλά μέσα σε λίγες ώρες το πραξικόπημα είχε καταλήξει σε φιάσκο.

Πέντε ημέρες μετά το πραξικόπημα, στις 20 Ιούλη, ξεκίνησε η τουρκική απόβαση και στις 23 Ιούλη ο Σαμψών είχε ήδη αποχωρήσει. Όμως η διχοτόμηση της Κύπρου, οι χιλιάδες νεκροί, το ξερίζωμα και οι ανταλλαγές πληθυσμών, ήταν πλέον γεγονός.

Η συνήθης συνομωσιολογική εξήγηση στο ερώτημα γιατί η χούντα του Ιωαννίδη προχώρησε στο πραξικόπημα στην Κύπρο είναι ότι τους έβαλαν οι Αμερικάνοι για να μπορέσει να επέμβει η Τουρκία. Αλλά η ελληνική χούντα δεν ξεκίνησε τον πόλεμο για να τον χάσει. Ένας προφανής πολιτικός της στόχος ήταν, μετά το αδιέξοδο και την απομόνωση στην οποία είχε περιέλθει μετά το Πολυτεχνείο, ότι ένα πετυχημένο πραξικόπημα στην Κύπρο θα λειτουργούσε σαν τονωτική ένεση για το καθεστώς της Αθήνας.

Ανταγωνισμοί

Όμως, ο πόλεμος του 1974 δεν ήταν αποτέλεσμα απλά μιας καιροσκοπικής ενέργειας της χούντας. Ήταν ένα ακόμα κεφάλαιο στη μακρόχρονη ιστορία των ανταγωνισμών ανάμεσα στον τουρκικό και τον ελληνικό καπιταλισμό για τον έλεγχο του Αιγαίου και της Κύπρου.

Ήδη από τον Ιούνη του ’74, το ζήτημα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια είχε δημιουργήσει σκηνικό έντασης. Το βασικό διακύβευμα ήταν η ίδια η Κύπρος. Από την κρίση του 1963-64, ο τουρκοκυπριακός πληθυσμός (14% του πληθυσμού) είχε εγκλωβιστεί σε μικρούς θύλακες-γκέτο (4% του εδάφους).

Το «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» μετά την αποχώρηση των Βρετανών αποικιοκρατών είχε γίνει το μήλο της έριδος ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις της Τουρκίας και της Ελλάδας που το διεκδικούσαν η καθεμιά για λογαριασμό δικό της και βέβαια του ΝΑΤΟ του οποίου και οι δύο ήταν μέλη.

Για την ελληνική πλευρά, το πραξικόπημα του Σαμψών αποτελούσε την «προσφορά» της «μητέρας πατρίδας» στον τάχα ενδόμυχο και διακαή πόθο των Ελληνοκύπριων για «Ένωση» με την Ελλάδα – σε αντίθεση όχι μόνο με το τουρκικό κράτος αλλά και με έναν τρίτο άξονα, τους Ελληνοκύπριους καπιταλιστές, που εκπροσωπούσε ο Μακάριος, που θέλανε όλο το νησί δικό τους και το «εθνικό κέντρο» σε ρόλο υποστηρικτή. Στις 12 Ιούλη του 1974, ο Μακάριος με επιστολή του ζήτησε την απομάκρυνση των αξιωματικών της εθνοφρουράς. Η απάντηση του Ιωαννίδη ήταν το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.

Η εμπειρία του 1974 είναι σήμερα περισσότερο πολύτιμη από ποτέ για να μην επιτρέψουμε τους ανταγωνισμούς που οξύνονται ξανά, αλλά και τους απόγονους της Χούντας που σηκώνουν σήμερα κεφάλι ζητώντας νέα πραξικοπήματα, να οδηγήσουν σε νέες καταστροφές την εργατική τάξη και στις τέσσερις πλευρές του Αιγαίου και της Κύπρου.

Γιώργος Πίττας

 

20.7.1974-2020
Το χρονικό ενός προδιαγεγραμμένου σχεδίου και οι εθελοτυφλούντες πάσης προέλευσης

14.7.1974: Οι ρωσικές και αγγλικές μυστικές υπηρεσίες ενημερώνουν τον Μακάριο πως οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται στο νησί το βράδυ θα επιτεθούν στο προεδρικό μέγαρο με σκοπό να τον σκοτώσουν και να αναλάβουν τη διακυβέρνηση της Κύπρου με στόχο να εφαρμόσουν το σχέδιο ένωσης του νησιού με την Ελλάδα.

Η τότε Σοβιετική Ένωση και η Αγγλία είναι κάθετα αντίθετες με το σχέδιο αυτό.

Οι Αμερικανοί, δημιουργοί του σχεδίου, θεωρούν τον Μακάριο μαριονέττα των Ρώσων.

Οι Άγγλοι φοβούνται πως, αν επικρατήσουν στο νησί οι Αμερικανοί, αυτοί θα χάσουν την στρατιωτική τους βάση.

Οι Τούρκοι δεν έχουν αντίρρηση να ανατραπεί ο Μακάριος αρκεί να μοιραστεί το νησί και να πάρουν οι Τουρκοκύπριοι το 10-15% του νησιού το οποίο αργότερα θα ενωθεί με την Τουρκία. Ο υπουργός εξωτερικών της Αμερικής Χ. Κίσινγκερ είναι σίγουρος για την επιτυχία του σχεδίου αφού έχει τη σύμφωνη γνώμη των Τούρκων.

15.7.1974: Ο ελληνικός στρατός με άρματα μάχης επιτίθεται στο προεδρικό μέγαρο αλλά ο Μακάριος δεν είναι εκεί. Βρίσκεται ήδη στην αγγλική βάση.

Οι Κύπριοι συνεργάτες του ελληνικού στρατού, υπό τον Σαμψών, καταλαμβάνουν την εξουσία –διαδίδοντας πως ο Μακάριος είναι νεκρός- και προσπαθούν να εφαρμόσουν το ελληνοαμερικανικό σχέδιο διχοτόμησης του νησιού και ένωσης του Ε/Κ τμήματος με την Ελλάδα.

Ρώσοι, Άγγλοι και Μακάριος αντιστέκονται στην προοπτική αυτή. Η κυπριακή εκκλησία, οι ρωσόφιλοι κύπριοι κομμουνιστές και διάφοροι αντιαμερικανικοί κυπριακοί κύκλοι δεξιών και φιλελεύθερων τάσεων αρνούνται το ελληνικό σχέδιο.

Στην Κύπρο ξεσπάει σύρραξη ανάμεσα στις ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις και τις κυπριακές αριστερές και μακαριακές δυνάμεις.

Η Τουρκία βλέποντας την κατάσταση αντιλαμβάνεται πως, εφόσον ο Μακάριος ζει, δεν υπάρχει περίπτωση να υλοποιηθεί η διχοτόμηση του νησιού, όντας σίγουρη πως κάποια στιγμή ο Μακάριος θα συμβιβαστεί με την Ελλάδα.

Ο όρος του Μακαρίου για να αναγνωρίσει το πραξικόπημα των Ελλαδιτών είναι απλός: Θα αναγνωριστεί ως εθνάρχης και θα γίνει πρόεδρος του ελληνικού κράτους. Η χούντα του Ιωαννίδη αρνείται την πρότασή του και οι έλληνες διπλωμάτες τον συμβουλεύουν να μην επιμείνει και να συμβιβαστεί. Οι Τούρκοι τού υπόσχονται πως εφόσον ζει παραμένει πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά αυτοί, ως εγγυήτρια δύναμη, είναι υποχρεωμένοι να επαναφέρουν την τάξη στο νησί.

Ο μεγαλύτερος φόβος των Τούρκων είναι μια συμφωνία Μακαρίου και Ελλάδας με την έγκριση των Αμερικανών.

16.7.1974: Οι Τούρκοι προσπαθούν να κινητοποιήσουν τους Άγγλους για κοινή παρέμβαση. Οι Αμερικανοί κόβουν την όρεξη των Άγγλων και οι Τούρκοι στρέφονται στη ρωσική (σοβιετική) υποστήριξη. Η μοναδική έγνοια των Ρώσων είναι να μη γίνει η Κύπρος αμερικανική βάση. Οι Σοβιετικοί μην μπορώντας να υποστηρίξουν τον Μακάριο ενεργώς, υποστηρίζουν το τουρκικό σχέδιο «αποκατάστασης της τάξης».

17-18-19.7.1974: Αναποτελεσματικές διαβουλεύσεις. Στον ΟΗΕ, οι έλληνες διπλωμάτες συμβουλεύουν τον Μακάριο να κλειστεί σε κάποιο μοναστήρι στο Άγιον Όρος και η Ελλάδα θα τον ανακηρύξει «εθνικό ήρωα και ευεργέτη του έθνους.» Ο Μακάριος δε δέχεται κανένα άλλο αξίωμα, για να αναγνωρίσει το νέο καθεστώς της Κύπρου, εκτός από την Προεδρία της Ελλάδας.

20.7.1974: Οι Σοβιετικοί ενημερώνουν τον Μακάριο πως τουρκικά καράβια έχουν αποχωρήσει από το λιμάνι της Μερσίνας και τον συμβουλεύουν να αποδεχθεί στη συνέλευση του ΟΗΕ την τουρκική παρέμβαση, δίνοντας σύνθημα στους μακαριακούς, που κρατάνε τον Πενταδάχτυλο, να μη συγκρουστούν με τις τουρκικές δυνάμεις.

Σύσσωμη η ελληνική και κυπριακή αριστερά και η αντιχουντική ελληνική και κυπριακή δεξιά σε επίπεδο αρχηγών αποδέχονται την αγγλορωσική γραμμή παρέμβασης των Τούρκων.

Οι τουρκικές δυνάμεις με μεγάλη στρατιωτική τσαπατσουλιά και κακή προετοιμασία κάνουν απόβαση στην Κύπρο. Τα οπλικά τους συστήματα, οι ασύρματοι και τα πολεμοφόδιά τους είναι άχρηστα. Οι στρατιωτικοί χάρτες τους παρουσιάζουν τεράστια λάθη, ενώ η επιτελική προεργασία της απόβασης είναι για τα σκουπίδια.

Μια επίθεση από τον Πενταδάχτυλο με μερικά τεθωρακισμένα κι ένα βομβαρδιστικό αεροπλάνο θα αρκούσε για να αποτελειώσει την τουρκική εισβολή, χαρίζοντας στην ελληνική Χούντα αθανασία και ίσως το φιλί της ζωής, όμως οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις στην Κύπρο δεν υπακούουν στις εντολές τις Χούντας.

Το ΓΕΣ ξέροντας καλά πως, σε περίπτωση αποτυχίας στην Κύπρο, οι Τούρκοι θα επιτεθούν στη Θράκη και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, οπότε θα ξεσπάσει γενική ελληνοτουρκική σύγκρουση, αφήνουν τους Τούρκους ανενόχλητους στην Κύπρο.

Επίσης οι Έλληνες αξιωματικοί παρατηρώντας την ακραία εχθρική στάση των μακαριακών και των αριστερών και κεντροδεξιών Κυπρίων, χάνουν τον εθνικό ενθουσιασμό τους.

21.7.1974: Με εντολή του Μακαρίου οι μακαριακοί αποσύρονται από τα οχυρώματα του Πενταδάχτυλου και ο τουρκικός στρατός συνεχίζει την πορεία του στο νησί χωρίς να ξέρει ούτε πού πηγαίνει ούτε τι κάνει.

Έπονται τα υπόλοιπα. Ελπίζω να έρθει η στιγμή που κάποιος έλληνας πολιτικός, διπλωμάτης ή στρατιωτικός θα αποφασίσει να γράψει όλα όσα ξέρει με το νι και με το σίγμα.

Αυτά που έγραψα τα έχω ακούσει κατά καιρούς από αξιωματικούς, Τούρκους και Έλληνες, που πολέμησαν στην Κύπρο. Επίσης από διπλωμάτες και πολιτικούς που βρέθηκαν σε κρίσιμα σημεία τούς δύσκολους αυτούς καιρούς και κατόπιν έλεγαν ιστορίες για όσα είδαν κι έζησαν σαν παραμύθι, αρνούμενοι κάθετα να γράψουν όλα όσα αφηγούνταν.

Ώρα Ελλάδος 3:20. Καλό σας ξύπνημα, καλή σας μέρα και καλή εβδομάδα!

ΥΓ:
Όπως ξέρουν όλοι όσοι ασχολούνται με την τέχνη του πολέμου, κάθε στρατιωτική επιχείρηση έχει και ένα σχέδιο Β’ που θα εφαρμοστεί σε περίπτωση αποτυχίας.

Τι ήταν λέτε το σχέδιο Β’ του τουρκικού στρατού αν απέτυχε η απόβαση την 20.7.1974;

Ή μήπως το τουρκικό κράτος τότε έστειλε 3 χιλιάδες φαντάρους με χαλασμένο οπλισμό και με λανθασμένους χάρτες στην Κύπρου (από τους οποίους οι 500 πέθαναν την πρώτη μέρα) για σφαγή και ο βασικός στόχος του ήταν μια ολική σύρραξη με την Ελλάδα με τον στόχο την κατάληψη της Δ. Θράκης;

Στην σχολή κοινό μυστικό ήταν πως όλοι όσοι πέθαναν στην Κύπρο ήταν αξιωματικοί κεντροαριστερών και αριστερών αντιλήψεων. Επίσης κυκλοφορούσε η φήμη πως περισσότεροι απ΄ αυτούς σκοτώθηκαν πισώπλατα.

Η μπαμπούσκα της πολιτικής κρύβει πολλές εσωτερικές κούκλες. Μόλις ξεκαπακώνεις την εξωτερική κούκλα, εμφανίζεται μια άλλη εσωτερική όπου δεν ξέρεις πόσες άλλες κούκλες κρύβονται!

Ευχαριστώ τον πρωινό μου μαθητή για έμπνευση. Σε τέτοιες περιπτώσεις πάντα γράφω ονόματα αλλά εκείνος δεν το θέλει.

Faruk Tuncay
Τούρκος πολιτικός πρόσφυγας στην Ελλάδα

 

Κύπρος 1974

*Του Γιώργου Μαργαρίτη

Το σύνθημα για «Μεγάλη Ελλάδα» υπήρξε το πλέον συχνά επανερχόμενο και επίμονο στην ιστορία της ελληνικής ακροδεξιάς. Αυτό ήταν ο θεμέλιος λίθος όλων των φασιστικών και νεο - ναζιστικών κινημάτων στη χώρα. Φτωχό κατάλοιπο της Μεγάλης Ιδέας του 19ου αιώνα, το σύνθημα έδινε μια πολιτική προοπτική σε μια ηγέτιδα αστική τάξη η οποία, στο επίπεδο των εθνικών επιδόσεων, είχε να επιδείξει την καταστροφή του 1922, τον δωσιλογισμό, τη συνεργασία με τον κατακτητή και δυνάστη του λαού μας στην Κατοχή και την επικράτηση με ξένα όπλα και στήριξη στον Εμφύλιο Πόλεμο. Η αντίθεση με τα βάσανα αλλά και τον πατριωτισμό των λαϊκών τάξεων, με την Εθνική Αντίσταση, ήταν καταθλιπτική. Η ιδέα μιας νικηφόρας - πολεμικής κατά προτίμηση- επιχείρησης που θα επανέφερε κάποια δόση εθνικής δόξας αλλά και πολιτικής νομιμοποίησης σε μια άρχουσα τάξη που μόνο προδοσίες και καταστροφές είχε να παρουσιάσει ως τότε, γοήτευε πάντα τους ιθύνοντες του ελληνικού αστισμού - κοινοβουλευτικού, δικτατορικού, βασιλικού, βενιζελικού ή ό, τι άλλο.

Η χούντα του Ιωαννίδη, τελευταίο κεφάλαιο στο ήδη τότε μακρόβιο μετεμφυλιακό πολιτικό σκηνικό, θέλησε να υλοποιήσει αυτήν την αστική ευχή στις 15 Ιούλη του 1974. Το πραξικόπημα στην Κύπρο θα έδιωχνε τον Μακάριο και θα προχωρούσε στην Ένωση του νησιού με την Ελλάδα: ετούτη η πραξικοπηματική επιτυχία θα διέσωζε την χούντα και το καθεστώς της, θα προάσπιζε οικονομικά συμφέροντα που ταυτίζονταν μαζί της και θα άλλαζε τις ισορροπίες στις εσωτερικές αντιθέσεις που διέτρεχαν τότε τον ελληνικό καπιταλισμό... Αυτά υπολόγιζαν στην τότε χουντική Αθήνα. Οι υπολογισμοί όμως δεν γίνονταν μόνο εκεί.

Στην μακρινή Ουάσινγκτον γίνονταν πιο σύνθετα σχέδια. Η πολύχρονη εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο ενάντια στον λαό του Βιετνάμ και η προδιαγραφόμενη ήττα είχε προκαλέσει πολύπλευρη κρίση στην αμερικανική οικονομία, κοινωνία και πολιτική. Στα τέλη του 1972, συνέπεια των δύσκολων καιρών, το αμερικανικό ναυτικό έζησε μια καινοφανή εμπειρία: τέσσερεις βίαιες στασιαστικές κινήσεις εκδηλώθηκαν διαδοχικά σε δύο αεροπλανοφόρα και ένα πετρελαιοφόρο στόλου.

Η συνεπακόλουθη σκλήρυνση της αμερικανικής πολιτικής στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου είχε άμεσες συνέπειες και στον τρόπο άσκησης της εξωτερικής πολιτικής. Οι επίσημοι φορείς της τελευταίας, το Σταίητ Ντηπάρτμεντ, εκχώρησαν -εκούσια ή ακούσια- σημαντικές εξουσίες τους στον σκοτεινό κόσμο των μυστικών υπηρεσιών. Η συμμετοχή της CIA λόγου χάρη στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής έφθασε να είναι σχεδόν ισότιμη του αρμόδιου υπουργείου.

Τον Σεπτέμβρη του 1973 μια επικίνδυνη για τα συμφέροντα των ΗΠΑ εκκρεμότητα στη Νότια Αμερική, η δημοκρατική κυβέρνηση του Σαλβαντόρ Αλιέντε στη Χιλή, «επιλύθηκε» με την ενεργό συμμετοχή της CIA. Τον Οκτώβρη όμως η κρίση μεταφέρθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αίγυπτος και η Συρία προσπάθησαν να ανακαταλάβουν στρατιωτικά τα εδάφη που βρίσκονταν κάτω από ισραηλινή κατοχή -στο Γκολάν και το Σινά- από τον πόλεμο του 1967. Ο πόλεμος που ξέσπασε αποτέλεσε σταθμό στην ως τότε εξέλιξη του Ψυχρού Πολέμου: ποτέ άλλοτε η Σοβιετική Ένωση δεν ήταν τόσο ενεργά παρούσα σε αναμέτρηση στην Μέση Ανατολή. Με τη δική της ενίσχυση η Αίγυπτος και η Συρία πέτυχαν σημαντικές επιτυχίες στο ξεκίνημα του πολέμου. Η ισραηλινή αεροπορία και οι εκλεκτές τεθωρακισμένες μονάδες του Ισραήλ αποδεκατίστηκαν και οι ΗΠΑ χρειάστηκε να προστρέξουν σε βοήθεια.
Ταυτόχρονα, μια νέα απειλή εμφανίστηκε για το αμερικανικό ναυτικό και τη συνακόλουθη κυριαρχία των ΗΠΑ στη θάλασσα. Οι «Ομάδες Επιχειρήσεων» (Task Force) του στόλου των ΗΠΑ δεν ήσαν πλέον απρόσβλητες.

Στην Μεσόγειο αναπτύχθηκαν σημαντικές ναυτικές δυνάμεις της Σοβιετικής Ένωσης με νέες τεχνικές και τακτικές δυνατότητες. Η εξέλιξη των «βλημάτων καταδρομής» (cruise missiles) και ο πολλαπλασιασμός των φορέων τους (σε πλοία επιφανείας, αεροσκάφη και υποβρύχια) προκάλεσαν κλίμα αβεβαιότητες και ανασφάλειας στις ισχυρές αμερικανικές μονάδες. Κανένα αεροπλανοφόρο - καρδιά της κάθε «Ομάδας επιχειρήσεων» - δεν ήταν πλέον απρόσβλητο στις τακτικές «κορεσμού» του σοβιετικού στόλου. Τα αεροπλανοφόρα των ΗΠΑ ήσαν πλέον λιγότερα από δεκαπέντε και η γεωγραφική τους διασπορά καθιστούσε την επιχειρησιακή τους συγκέντρωση υπόθεση πολλών εβδομάδων. Η ανάγκη για σίγουρες χερσαίες βάσεις πρόβαλε δραματικά επιτακτική.

Ακριβώς σε αυτό το τελευταίο πεδίο οι εκπλήξεις όμως δεν τελείωναν έδώ. Πολλές από τις σύμμαχες - στο ΝΑΤΟ - χώρες των ΗΠΑ δίστασαν να συνδράμουν στην μεγάλη επιχείρηση στήριξης του Ισραήλ και αναπλήρωσης των απωλειών του σε αεροπλάνα, άρματα μάχης και στρατιωτικό υλικό.

Μόνο η Πορτογαλλία πείστηκε να παραχωρήσει τις εγκαταστάσεις στις Αζόρες γι’ αυτόν τον σκοπό ενώ, στη Μεσόγειο, μόνο η Ελλάδα - σε κρίσιμη πολιτική καμπή, ο Οκτώβρης ήταν ο μήνας της «φιλελευθεροποίησης» της χούντας δια του Μαρκεζίνη και ο μήνας προετοιμασίας της εξέγερσης του Πολυτεχνείου - και η Ιταλία έδωσαν λιμενικές διευκολύνσεις στις ΗΠΑ. Ακόμα χειρότερα: η Τουρκία, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ επέτρεψε στην σοβιετική αεροπορία να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο της για την μεταφορά αντίστοιχων εφοδίων στη Δαμασκό και στο Κάιρο. Επρόκειτο προφανώς για την μεγαλύτερη κρίση που είχε γνωρίσει ως τότε η Ατλαντική Συμμαχία.

Καθώς λοιπόν τελείωνε το 1973 πολλά προβλήματα στον κόσμο, και πιο ειδικά στην ανατολική Μεσόγειο, ζητούσαν άμεσες λύσεις και κινήσεις από την Ουάσινγκτον. Τα πιόνια για τη νέα φάση των εξελίξεων άρχισαν να παίρνουν τη θέση τους. Στην Αθήνα, όπου η λαϊκή εξέγερση του Πολυτεχνείου είχε μόλις ακυρώσει την «φιλελευθεροποίηση» της χούντας και είχε, ως εκ τούτου, δημιουργήσει πολιτικό κενό, οι «σκληροί» ήρθαν - την κατάλληλη για την πολιτική των ΗΠΑ στιγμή - στην εξουσία. Η χούντα του Ιωαννίδη έθεσε από την πρώτη στιγμή τους στόχους της: την Κύπρο...

Στην Κύπρο υπήρχε από καιρό έτοιμο το πολιτικό εργαλείο για την προώθηση των πλέον επικίνδυνων σχεδίων: η οργάνωση του Γεωργίου Γρίβα, ΕΟΚΑ - Β. Η τελευταία είχε από το 1971 εγκαινιάσει μια ξέφρενη τρομοκρατική δραστηριότητα που περιλάμβανε δολοφονίες, ανατινάξεις, ένοπλες επιθέσεις και όλα όσα περιλαμβάνει το σχετικό ρεπερτόριο. Βασικός διακηρυγμένος στόχος ήταν η κυβέρνηση του Μακάριου οι αντι - κομμουνιστικές όμως και αντι - τουρκοκυπριακές παράλληλες ενέργειες προδιέγραφαν πιο ολοκληρωτικούς στόχους. Σε τελευταία ανάλυση στα χρόνια 1971 - 1975 είχαν πολλαπλασιαστεί στην Ευρώπη οι ακροδεξιές τρομοκρατικές οργανώσεις με παρόμοιες πρακτικές. Το κοινό τους υπόβαθρο ήταν οι ΝΑΤΟϊκοί σχεδιασμοί για αντιμετώπιση του «εσωτερικού εχθρού», σχεδιασμοί που επένδυαν ιδιαίτερα στο «παρακράτος». Ήταν ένα τρέχον εργαλείο της (αμερικανικής) ψυχροπολεμικής πολιτικής εκείνων των χρόνων.

Μετά την άνοδο του Ιωαννίδη στην εξουσία η «αξιοποίηση» της ΕΟΚΑ - Β έγινε βασικό στοιχείο της πολιτικής της Αθήνας - ίσως και πολλών άλλων. Ο θάνατος του Γρίβα στις αρχές του 1974 δεν άλλαξε τα πράγματα: απλά καταργήθηκε ένας ενδιάμεσος σταθμός λήψης αποφάσεων και η τρομοκρατική αυτή οργάνωση έγινε πιο «εύπλαστη» στους σχεδιασμούς.

Η αστική τάξη της Κύπρου - αυτός ο σχετικά στενός κύκλος των οικονομικών και διοικητικών ελίτ που δημιούργησε η αποικιακή περίοδος - απεχθανόταν σταθερά το μαζικό, το λαϊκό κίνημα. Για το λόγο αυτό προέκρινε την επίλυση των εσωτερικών πολιτικών προβλημάτων στο νησί με «μαχητικούς» - φαινομενικά - τρόπους που είχαν το πλεονέκτημα της «διαμεσολάβησης»: αναλάμβαναν δηλαδή να επιλύσουν τα προβλήματα στο όνομα των συμφερόντων του λαού (όπως οι ίδιοι τα διερμήνευαν) χωρίς όμως να κληθεί ο λαός να πάρει στα χέρια του καταστάσεις. Μόνο το ΑΚΕΛ επένδυσε στο μαζικό λαϊκό κίνημα προκαλώντας την εναντίον του εχθρότητα τόσο των «μακαριακών» όσο και των «γριβικών». Ο Μακάριος πάντως αντιμετώπισε την ΕΟΚΑ - Β δημιουργώντας μια «δική» του παραστρατιωτική οργάνωση, το «Εφεδρικό Σώμα της Αστυνομίας». Φυσικά το τελευταίο δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει το πραξικόπημα της Εθνικής Φρουράς ή μάλλον των 600 και πλέον επιλεγμένων από την Αθήνα αξιωματικών που το στελέχωναν. Στις 15 Ιούλη η πολιτική και το καθεστώς του Μακαρίου πλήρωσε το τίμημα της απουσίας του λαού της Κύπρου από το προσκήνιο της ιστορίας.

Για να ολοκληρωθεί το σκηνικό της τραγωδίας έμενε η Τουρκία. Το εκεί πολιτικό καθεστώς ταλαντευόταν ανάμεσα σε αντίπαλες ομάδες συμφερόντων της αστικής τάξης - εκπρόσωποι αντίστοιχων οικονομικών ελίτ - και στρατιωτικών παρεμβάσεων, εγγυητών της κοινωνικής σταθερότητας και του συνακόλουθου αντι - κομμουνισμού σε εποχές μετάβασης και κρίσης.

Η «Ατλαντική» στροφή της χώρας δέχτηκε ισχυρό πλήγμα στις καταστάσεις του 1973. Η σχετική αδυναμία των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν πειστικά τη σοβιετική δραστηριότητα στον αραβικό κόσμο και στην ανατολική Μεσόγειο προκάλεσε εσωτερικούς τριγμούς στην Άγκυρα. Ο «Ατλαντισμός» ταπεινώθηκε τον Οκτώβρη του 1973, όταν, κάτω από το δέος που προκαλούσε η σοβιετική ισχύς η Άγκυρα συγκατένευσε στη δημιουργία σοβιετικής αερογέφυρας μέσα από τον εναέριο χώρο της για τη μεταφορά όπλων και υλικών στις αραβικές πρωτεύουσες στη διάρκεια του πολέμου. Η ιδέα της «Ατλαντικής Τουρκίας» που θα στήριζε την εσωτερική κοινωνική της σταθερότητα σε έναν πανίσχυρο διεθνή συνασπισμό δέχτηκε ισχυρό πλήγμα και η αστική τάξη της χώρας άρχισε να προβληματίζεται στη κατεύθυνση μιας πιο ευέλικτης και αυτοδύναμης πολιτικής.

Στα 1974 η κυβέρνηση Ετσεβίτ αναζητούσε ένα τρόπο επανεπιβεβαίωσης των κεντρικών επιλογών της χώρας - μια ένεση αυτοπεποίθησης για την ανήσυχη αστική τάξη της χώρας. Η Κύπρος θα πλήρωνε και ετούτο τον λογαριασμό.
Στις 20 Ιούλη του 1974 τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις εισέβαλαν από τον αέρα και τη θάλασσα στο νησί της Κύπρου. Δεν επρόκειτο για τίποτε το καταιγιστικό - σε σύγκριση έστω με τις τότε πρόσφατες στρατιωτικές αναμετρήσεις στην Μέση Ανατολή. Οι στρατοί της «νοτιο - ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ» ήταν φτιαγμένοι για την εξασφάλιση της εσωτερικής «τάξης» (διάβαζε πραξικοπήματα) και για αμυντικές αποστολές που θα έδιναν χρόνο στις δυνάμεις των ΗΠΑ να παρέμβουν. Ο επιθετικός σχεδιασμός και προπαντός η πραγματοποίηση μιας επιθετικής ενέργειας μεσαίας έστω διάστασης ήταν πρακτικά ανεξερεύνητο έδαφος για τα εκατέρωθεν επιτελεία.

Τον τουρκικό ερασιτεχνισμό τον μετέτρεψε σε θρίαμβο ο αντίστοιχος ερασιτεχνισμός και η αμηχανία του καθεστώτος της ΕΟΚΑ - Β (του περίφημου Σαμψών) και των πραξικοπηματιών αξιωματικών. Για τον σημερινό επισκέπτη των γεγονότων είναι σχεδόν απίστευτα τα στρατιωτικά δρώμενα του τότε πολέμου: η τουρκική αεροπορία διακρίθηκε για τις επιθέσεις της ενάντια στον ...τουρκικό στόλο και σε μονάδες του τουρκικού στρατού, τα ελληνικά μεταγωγικά αεροπλάνα που μετέφεραν ενισχύσεις στο νησί καταρρίφθηκαν από (ελληνο)κυπριακά πυρά, μηχανοκίνητες μονάδες της Εθνοφρουράς ακινητοποιήθηκαν και αχρηστεύθηκαν μέσα σε χωριά καθώς ουδείς ρώτησε εάν χωρούν τα τεθωρακισμένα στους στενούς δρόμους, η κύρια δύναμη της ΕΛΔΥΚ αποδεκατίστηκε μέσα στο στρατόπεδό της καθώς ουδείς τους ειδοποίησε να αναπτυχθούν για πόλεμο, και άλλα πολλά - μα πάρα πολλά.

Αντίθετα ο λαός της Κύπρου πλήρωσε απίστευτα βαρύ τίμημα. Εθνικιστές και ακρο - δεξιοί της κάθε πλευράς ρίχτηκαν με απίστευτη λύσσα ενάντια στους αμάχους. Οι εκλεκτές τρομοκρατικές μονάδες της ΕΟΚΑ-Β (το «τάγμα» Διάκου) εξεστράτευσαν ενάντια στη ...Λεμεσσό - ακριβώς στο αντίθετο σημείο του νησιού από εκεί όπου υλοποιούνταν η εισβολή! Εκεί σκότωσαν όσους Τουρκο - κύπριους δεν πρόλαβαν να καταφύγουν στις γειτονικές βρετανικές βάσεις. Το ίδιο έκαναν και οι Τουρκο - κύπριοι εθνικιστές της ΤΜΤ σε βάρος αμάχων Ελληνο - κυπρίων ακολουθώντας τον τουρκικό στρατό για τις απαραίτητες «εκκαθαρίσεις». Ποιος είπε ότι η απουσία του Λαού από το προσκήνιο της πολιτικής και των γεγονότων τον προφυλάσσει από κακοτοπιές και μαρτύρια;

Οι Αμερικανοί, το ΝΑΤΟ, παρακολούθησαν αμέτοχοι τις φρικτές εξελίξεις που δικοί τους μηχανισμοί είχαν στην ουσία προετοιμάσει. Σε κάθε περίπτωση ο πόλεμος ευνοούσε τα συμφέροντά τους. Ούτε η Ελλάδα, ούτε η Τουρκία κινδύνευαν να περάσουν «από την άλλη πλευρά». Οι αστικές τάξεις που τις κυβερνούσαν δεν μπορούσαν παρά να μείνουν πιστές «στη δύση». Το αντίθετο μάλιστα. Μετά από τον πόλεμο και την κατοχή μέρους του νησιού, και η Αθήνα και η Άγκυρα θα είχαν απόλυτη ανάγκη τη «διαμεσολάβηση» των συμμάχων. Και οι τελευταίοι θα ήσαν σε καλή θέση να υπαγορεύσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή.

Οι «δισταγμοί» του 1973 δεν θα επαναλαμβάνονταν στη στρατηγικά ενδιαφέρουσα Μεσόγειο. Η δε Κύπρος και ο λαός της, βαθιά τραυματισμένοι πλέον από το αίμα που χύθηκε, από το μαζικό ξεσπίτωμα, την προσφυγιά, θα έμεναν διχασμένοι, αμήχανοι, διαιρεμένοι, κατεχόμενοι, στη διάθεση κάθε μεσολαβητικού σχεδίου που θα σκέφτονταν γι αυτούς οι ισχυροί.
Σε τελευταία ανάλυση αυτό που έχασε ο Λαός της Κύπρου στα 1974 κάποιοι, πολιτικά, το κέρδισαν!

* Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι ιστορικός, καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

 

"Ένα μικρό βήμα στο φεγγάρι ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα". Σαν σήμερα, 21 Ιουλίου 1969 ώρα Γκρήνουιτς 02:56, ο Νηλ Άρμστρογκ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη.


Μεταφέρθηκε  

 

Σαν Σήμερα το 356 πχ... Ένας, καθ΄ ομολογίαν βλαμμένος (επειδή ήθελε τ όνομα του να μείνει στην Ιστορία) καταστρέφει με φωτιά ένα απ τα επτά θαύματα του κόσμου. Το Ατρτεμίσιο στην Έφεσο.

το 1899 γεννήθηκε ο Ernest Hemingway. Δημοσιογράφος και Συγγραφέας που έλαβε μέρος, με την πλευρά του Δημοκρατικού Στρατού, στην Ισπανική Επανάσταση του 1936 σαν πολεμικός ανταποκριτής. Απ αυτή του την εμπειρία εμπνεύστηκε ένα απ τ αριστουργήματα του το " Για ποιον χτυπάει η καμπάνα"
Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα | Έρνεστ Χέμινγουεϊ | Ηχητικό Βιβλίο
For Whom the Bell Tolls (1943) Official Trailer - Gary Cooper, Ingrid Bergman Movie HD
 

Το 1925, σαν σήμερα, σε δίκη που ξεκίνησε στις 10 του Ιούλη και τον έσυραν οι Χριστιανοταλιμπάν, καταδικάστηκε σε πρόστιμο 100 δολαρίων ο καθηγητής βιολογίας, Τζον Σκόουπς, επειδή δίδασκε στους μαθητές του σε λύκειο της πόλης Ντέυτον στο Τεννεσί την θεωρία της εξέλιξης του Κάρολου Δαρβίνου.
«Η Δίκη των Πιθήκων» / Επιστήμη vs. θρησκεία - tvxs.gr
Η ιστορική "Δίκη των πιθήκων" (1925) στις ΗΠΑ (όποιος δεν έχει δει την ταινία του 1988 κι έχει όρεξη, ας την ψάξει να την βρει.... αξίζει τον κόπο )

το 1928, καταφέρνει μετά από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες, ν αυτοκτονήσει ο Ποιητής Κώστας Καρυωτάκης
Η αποχαιρετιστήρια επιστολή του...
:”Εἶναι καιρὸς νὰ φανερώσω τὴν τραγῳδία μου. Τὸ μεγαλύτερό μου ἐλάττωμα στάθηκε ἡ ἀχαλίνωτη περιέργειά μου, ἡ νοσηρὴ φαντασία καὶ ἡ προσπάθειά μου νὰ πληροφορηθῶ γιὰ ὅλες τὶς συγκινήσεις, χωρὶς τὶς περσότερες, νὰ μπορῶ νὰ τὶς αἰσθανθῶ. Τὴ χυδαία ὅμως πράξη ποὺ μοῦ ἀποδίδεται τὴ μισῶ. Ἐζήτησα μόνο τὴν ἰδεατὴ ἀτμόσφαιρά της, τὴν ἔσχατη πικρία. Οὔτε εἶμαι ὁ κατάλληλος ἄνθρωπος γιὰ τὸ ἐπάγγελμα ἐκεῖνο. Ὁλόκληρο τὸ παρελθόν μου πείθει γι᾿ αὐτό. Κάθε πραγματικότης μοῦ ἦταν ἀποκρουστική.Εἶχα τὸν ἴλιγγο τοῦ κινδύνου. Καὶ τὸν κίνδυνο ποὺ ἦρθε τὸν δέχομαι μὲ πρόθυμη καρδιά. Πληρώνω γιὰ ὅσους, καθὼς ἐγώ, δὲν ἔβλεπαν κανένα ἰδανικὸ στὴ ζωή τους, ἔμειναν πάντα ἕρμαια τῶν δισταγμῶν τους, ἢ ἐθεώρησαν τὴν ὕπαρξή τους παιχνίδι χωρὶς οὐσία. Τοὺς βλέπω νὰ ἔρχονται ὁλοένα περισσότεροι μαζὶ μὲ τοὺς αἰῶνες. Σ᾿ αὐτοὺς ἀπευθύνομαι.Ἀφοῦ ἐδοκίμασα ὅλες τὶς χαρές !!! εἶμαι ἕτοιμος γιὰ ἕναν ἀτιμωτικὸ θάνατο. Λυποῦμαι τοὺς δυστυχισμένους γονεῖς μου, λυποῦμαι τὰ ἀδέλφια μου. Ἀλλὰ φεύγω μὲ τὸ μέτωπο ψηλά. Ἤμουν ἄρρωστος.Σᾶς παρακαλῶ νὰ τηλεγραφήσετε, γιὰ νὰ προδιαθέσῃ τὴν οἰκογένειά μου, στὸ θεῖο μου Δημοσθένη Καρυωτάκη, ὁδὸς Μονῆς Προδρόμου, πάροδος Ἀριστοτέλους, Ἀθήνας.
Κ.Γ.Κ.
[Υ.Γ.] Καὶ γιὰ ν᾿ ἀλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω ὅσους ξέρουν κολύμπι νὰ μὴν ἐπιχειρήσουνε ποτὲ νὰ αὐτοκτονήσουν διὰ θαλάσσης. Ὅλη νύχτα ἀπόψε ἐπὶ δέκα ὧρες, ἐδερνόμουν μὲ τὰ κύματα. Ἤπια ἄφθονο νερό, ἀλλὰ κάθε τόσο, χωρὶς νὰ καταλάβω πῶς, τὸ στόμα μου ἀνέβαινε στὴν ἐπιφάνεια. Ὠρισμένως, κάποτε, ὅταν μοῦ δοθεῖ ἡ εὐκαιρία, θὰ γράψω τὶς ἐντυπώσεις ἑνὸς πνιγμένου”.
 

το 1965, σε μεγάλη διαδήλωση κατά της συμμορίας των Αποστατών του πατρός Τσιτάχ, πέφτει νεκρός από τους πραιτοριανούς, σύμφωνα με πολλούς συντρόφους του, στραγγαλίστηκε μέσα σε κλούβα κατά την μεταγωγή του, ο φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας
Σαν σήμερα / Η δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα και η εποχή του - tvxs.gr
Σωτήρης Πέτρουλας (Sotiri Petroula) - Maria Farantouri
ΡΕΠΟΡΤΕΡΣ- Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΠΕΤΡΟΥΛΑ