A funny time of year

Πριν από λίγα χρόνια, ο «τρομοκράτης των media», στασιαστής της τοπικής αυτοδιοίκησης και προσφιλής προσκεκλημένος της λάγνας Βίκυς Φλέσσα Κώστας Ζουράρις, είχε πει σε πολύ κατανοητά ομολογουμένως ελληνικά ότι το Πάσχα είναι η γιορτή των λουλουδιών. Το χριστεπώνυμο πλήθος κόντεψε να τον λυντσάρει σαν ήρωα, αν και προς μεγάλη του λύπη η δήλωσή του αυτή δεν ήταν αρκετή για να απολαύσει τις τιμές και τις δόξες του συντοπίτη του Μίμη Ανδρουλάκη στις πυρές και τα αναθέματα, όταν είχε γράψει τον Κώδικα Νταβίντσι α λα ελληνικά.

Το γεγονός παραμένει: όλες οι μεγάλες γιορτές έλκουν την καταγωγή τους από τους προ-προχριστιανικούς χρόνους, από θρησκείες παμπάλαιες, και είναι στενά συνδεδεμένες με τις εποχές του χρόνου και τις αλλαγές της φύσης.

Οι Απόκριες είναι αμάλγαμα διάφορων αρχαίων γιορτών, οι περισσότερες εκ των οποίων είχαν διονυσιακό και οργιαστικό χαρακτήρα. Ο Χριστιανισμός ποτέ δεν τις είδε με καλό μάτι, αλλά αποδεχόμενος το γεγονός ότι πρέπει κάπου-κάπου ν’ ανοίγουμε το καπάκι για να βγαίνει ο ατμός γιατί αλλιώς το τσουκάλι θα κάνει μπουμ, έκανε εν τέλει τα στραβά μάτια και τις ανέχτηκε. Από τις αρχαίες γιορτές που σχετίζονται με τις σημερινές Απόκριες και έχουν μάλιστα BDSMικό ενδιαφέρον, αξίζει να αναφέρουμε τα ρωμαϊκά Σατουρνάλια, την γιορτή του Κρόνου, κατά την οποία οι σκλάβοι απολάμβαναν ίσα δικαιώματα με τους αφέντες και τα επίσης ρωμαϊκά Λουπερκάλια, κατά τα οποία η πομπή των ιερέων μετά τη θυσία ζώων, περιφερόταν πυγοραπίζοντας κυρίως θηλυκά, καθώς η πράξη αυτή θεωρείτο ότι βοηθούσε τη γονιμότητα.

Οι σημερινές Απόκριες έχουν πολύ διαφορετικό περιεχόμενο, εικονογραφία και συμβολισμούς ανά την υφήλιο. Ενδεικτικά αναφέρουμε το «θεατρικό» Βενετσιάνικο καρναβάλι, τη σεξουαλική σάμπα των Βραζιλιάνων, τις διονυσιακές γιορτές ορισμένων περιοχών της Βόρειας Ελλάδας και φυσικά τα εκάστοτε εμπορικά τσίρκο τύπου Ρίο (Πατρών).

Λατρεύω τις Απόκριες. Για την ακρίβεια, είναι η μόνη θεσμοθετημένη γιορτή στην οποία συμμετέχω μετά χαράς. Υποθέτω ότι αυτό που με εξιτάρει περισσότερο είναι η προσωρινή άρση των στριμόκωλων κοινωνικών ορίων. Δεν πετάω τη σκούφια μου με την ψευδαίσθηση ότι «μπορώ για λίγο να είμαι μια άλλη» για πολλούς λόγους που δεν είναι της παρούσης, αλλά με ενθουσιάζει η μαγική εικόνα ότι μπορεί ο καθένας να είναι ο καθένας.

Εσείς;

 

Κι εγώ λατρεύω τις Απόκριες. Είναι μια υπέροχη ευκαιρία για λίγο (περισσότερο από το συνηθισμένο) τζερτζελέ. 

Παραθέτω και τα εξής πολύ ενδιαφέροντα:

"Στη διάρκεια του Μεσαίωνα η τέχνη, η πολυτέλεια και η ομορφιά έγιναν λόγοι υποψίας, η απόλαυση έγινε πηγή ενοχής και το ίδιο το σώμα μεταμορφώθηκε σε εχθρό της ψυχής που φιλοξενούσε. Να υποφέρεις σε τούτη τη ζωή ήταν ο πιο σίγουρος τρόπος για ν' αποκτήσεις την αιώνια ευτυχία στην επόμενη. Μεγάλοι άγιοι του χριστιανισμού είχαν για μοναδικό τους προτέρημα το βασανισμό του σώματός τους σε αδιανόητο βαθμό, όπως οι στυλίτες, που περνούσαν τη ζωή τους σκαρφαλωμένοι σε μια κολόνα, χωρίς ν' αλλάζουν θέση, συχνά με τα χέρια τους σφιγμένα έτσι ώστε τα νύχια να μεγαλώνουν τρυπώντας τη σάρκα και να εμφανίζονται στη ράχη των χεριών, τρώγοντας αηδίες, χωρίς να μιλούν με κανένα ούτε να πλένονται, γεμάτοι σπυριά και σκουλήκια. Οι πιστοί, κατάπληκτοι, γονάτιζαν μπροστά σ' αυτό το θέαμα, που υποτίθεται πως ευχαριστούσε τον Θεό. Υπήρχαν εξαιρέσεις βέβαια, πάντα υπάρχουν ανάμεσα στους πλούσιους και στους σοφούς: μερικοί αριστοκράτες και ανώτεροι κληρικοί, που ποτέ δεν απαρνήθηκαν την καλή κουζίνα και τις ωραίες γυναίκες, καθώς και ταξιδιώτες που ανακάλυψαν τα θαύματα της Ανατολής στις σταυροφορίες κι επέστρεψαν με κλίση για τα εξωτικά μπαχαρικά, τα αρώματα, τις επιστήμες και τις τέχνες, όλα αυτά που ήταν ξεχασμένα από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτοί όμως οι εκλεπτυσμοί περιορίζονταν σε μερικούς συβαρίτες της κυρίαρχης τάξης. Η μεγάλη ανθρώπινη μάζα ζούσε στην αθλιότητα, στην άγνοια και στο φόβο. Ο ηδονισμός των Ελλήνων και των Ρωμαίων, που θεωρούσαν την ηδονή υπέρτατο σκοπό της ύπαρξης, αντικαταστάθηκε από την καταθλιπτική πίστη πως ο κόσμος είναι τόπος εξιλέωσης, κοιλάδα δακρύων, όπου οι ψυχές ζουν παραδειγματικά και υποφέρουν βασανιστήρια για να κερδίσουν έναν υποθετικό παράδεισο. Οι αρχαίες γιορτές, που σχετίζονταν με τον τρύγο, τη γονιμότητα, τις εποχές του έτους ή τους θεούς, μεταβλήθηκαν σε απλά φαγοπότια όταν υπήρχαν καλές συγκομιδές και τα όργια ήταν άγρια ξεσπάσματα του νικηφόρου στρατού την ώρα της λεηλασίας. Επί χίλια χρόνια ο χριστιανισμός κατέστρεφε συστηματικά τους προηγούμενους θεούς, σβήνοντας τα ίχνη τους με βάρβαρες μεθόδους, θάβοντάς τους στις σκοτεινές στάχτες της μνήμης, μεταμορφώνοντάς τους σε δαίμονες και καίγοντάς τους στην πυρά, κατηγορώντας για αιρετικούς και μάγισσες όποιους είχαν την κακή τύχη να τους θυμούνται. Όταν η εκκλησία δεν κατάφερνε να εξαφανίσει τις ειδωλολατρικές γιορτές, τις αφομοίωνε στο δικό της λειτουργικό. Έτσι, για παράδειγμα, τα φαλλικά ψωμιά, σε σχήμα γυναικείων γεννητικών οργάνων, που χρησιμοποιούνταν στις οργιαστικές γιορτές, πήραν στρογγυλό σχήμα μ' ένα σταυρό από πάνω και άρχισαν να λέγονται πρόσφορα. Αλλά μερικές φορές η εκθρονισμένη θεότητα δεν άφηνε να την υποτάξουν: στη διάρκεια του καρναβαλιού στο Τράνι της Ιταλίας, οι πιστοί τριγύριζαν στην πόλη μ' ένα άγαλμα του Πρίαπου και ο τεράστιος ξύλινος φαλλός του λατρευόταν σαν Το Άγιο Μόριο. Όσο περισσότερη καταπίεση αντέχει ο άνθρωπος, τόσο περισσότερες επαναστατικές ιδέες ξεπηδούν από τη βασανισμένη του μνήμη. Υπήρχε μια σλαβική χριστιανική αίρεση, οι Κλυστοί, που γιόρταζαν με οργιαστικές τελετές, όπου άντρες και γυναίκες συνουσιάζονταν σε αναπαράσταση της θεϊκής ένωσης του Ιωσήφ και της Μαρίας, μέσα σ' ένα γενικευμένο μεθύσι με τραγούδια, χορούς και μαστιγώσεις. Αυτές οι τελετές γίνονταν ύστερα από μήνες αποχής, αγνότητας και νηστείας, κατά τους οποίους τα παντρεμένα ζευγάρια κοιμούνταν στο ίδιο κρεβάτι χωρίς ν' αγγίζονται. Μερικές τελετές των Κλυστών διατηρήθηκαν μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, λένε μάλιστα πως ο Ρασπούτιν είχε ακούσει να μιλούν γι αυτούς και είχε υιοθετήσει μερικές από τις εκκεντρικότητές τους."

(Ιζαμπέλ Αλιέντε, "Αφροδίτη: Ιστορίες, συνταγές και άλλα αφροδισιακά", Εκδόσεις Ωκεανίδα, 1998.)

 

 

 ​

 

 ​

 

 ​

 

 ​

 

 ​

​